MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ NHÀ GIÁO QUÂN ĐỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

TCGCVN – Luật Giáo dục năm 2019 xác định: “Nhà giáo có vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục, có vị thế quan trọng trong xã hội, được xã hội tôn vinh”. Nhân dịp kỷ niệm 41 năm ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 – 20/11/2023), Tạp chí điện tử Giáo chức Việt Nam trân trọng giới thiệu bài viết của Trung tướng, PGS.TS Nguyễn Văn Bạo, Giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng.

Trung tướng, PGS.TS Nguyễn Văn Bạo, Giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng

1. Đặt vấn đề

Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường và các cơ sở giáo dục. Nhà giáo là một trong những lực lượng trực tiếp quyết định chất lượng giáo dục, đào tạo trong các nhà trường và có vị trí quan trọng trong xã hội. Luật Giáo dục 2019 đã chỉ rõ: “Nhà giáo có vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục, có vị thế quan trọng trong xã hội, được xã hội tôn vinh” [1, tr.60]. Trước tác động của xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tác động của nền kinh tế tri thức, tác động của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Đảng đã chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo của đất nước, được thể hiện ở Nghị quyết Trung ương 8, khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế” và tiếp tục được đề cập trong Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII một lần nữa khẳng định: “Tiếp tục đổi mới đồng bộ mục tiêu, nội dung, chương trình, phương thức, phương pháp giáo dục, đào tạo theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế, phát triển con người toàn diện, đáp ứng những yêu cầu mới của phát triển kinh tế - xã hội, khoa học và công nghệ, thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Chú trọng hơn giáo dục đạo đức, năng lực sáng tạo và các giá trị cốt lõi, nhất là giáo dục tinh thần yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Gắn giáo dục tri thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống với giáo dục thể chất, nâng cao tầm vóc con người Việt Nam” [2, tr.136-137]. Để thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo cần phải giải quyết nhiều vấn đề, trong đó xây dựng đội ngũ nhà giáo là một trong những vấn đề cần được quan tâm hàng đầu.

Giáo dục, đào tạo trong Quân đội là một bộ phận của hệ thống giáo dục quốc dân. Trong bối cảnh hiện nay, giáo dục, đào tạo trong Quân đội cần đổi mới để phù hợp với xu thế phát triển chung của giáo dục của đất nước và đáp ứng tốt hơn yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại”. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI đã chỉ rõ: “Nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học tại các nhà trường” [3, tr.40]. Để đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong Quân đội một trong những vấn đề quan trọng là phải xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu, có chất lượng tốt.

Nhận thức rõ vai trò của nhà giáo Quân đội, những năm qua, cấp ủy và chỉ huy các cấp luôn quan tâm đến xây dựng đội ngũ nhà giáo và đã thu được nhiều kết quả quan trọng. Chiến lược phát triển giáo dục, đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020 đã đánh giá: “Công tác xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục thường xuyên được các cấp lãnh đạo quan tâm, không ngừng được nâng cao về chất lượng chuyên môn. Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng,... có phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ tốt, đồng bộ về cơ cấu...” [3,4, tr.10,17]. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, đội ngũ nhà giáo Quân đội vẫn còn những hạn chế nhất định. Chiến lược phát triển giáo dục, đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020 đã chỉ rõ: “Trình độ, năng lực của một bộ phận nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn thấp so với yêu cầu nhiệm vụ”⁴.

Hiện nay, trước yêu cầu đổi mới giáo dục, đào tạo; nhiệm vụ giáo dục, đào trong Quân đội có nhiều phát triển mới với yêu cầu về chất lượng ngày càng cao. Điều này, đòi hỏi cấp ủy các cấp cần quan tâm hơn nữa và phải có một chiến lược đúng đắn trong xây dựng đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Chiến lược phát triển giáo dục, đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020 đã xác định: “Nâng cao chất lượng, thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục” [5, tr.44]. Vì vậy, xây dựng đội ngũ nhà giáo là một đòi hỏi khách quan nhằm thực hiện đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong Quân đội.

Các đại biểu dự hội thảo khoa học tại Trường Đại học Chính trị

2. Một số giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Một là, xây dựng chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội trong bối cảnh đổi mới giáo dục

Chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội là hệ thống phẩm chất, năng lực mà nhà giáo cần phải có để thực hiện hoạt động giáo dục, đào tạo trong Quân đội. Chuẩn nghề nghiệp của nhà giáo Quân đội là cơ sở cho các các cấp quản lý thực hiện quy hoạch, tuyển chọn, sử dụng, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá nhà giáo. Mặt khác, chuẩn nghề nghiệp còn giúp cho nhà giáo tự đánh giá bản thân, từ đó tự bồi dưỡng để hoàn thiện chính mình nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu đổi mới giáo dục. Để xây dựng chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội cần dựa trên những căn cứ: Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Thông tư số 40/2020, ngày 26/10/2020 của Bộ Giáo dục, đào tạo Quy định mã số tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, bổ nhiệm và xếp loại đối với viên chức giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học công lập; Điều lệ công tác nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam và căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của nhà giáo Quân đội. Đặc biệt, cần phân tích bối cảnh đổi mới giáo dục từ đó xác định những phẩm chất, năng lực của nhà giáo Quân đội cần có để đáp ứng với yêu cầu đổi mới giáo dục. Chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội cần bám sát các tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp theo quy định của Bộ Giáo dục, đào tạo. Tuy nhiên, do đặc thù của giáo dục, đào tạo trong Quân đội và đặc thù chức năng, nhiệm vụ của nhà giáo Quân đội, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo trong Quân đội cần bổ sung và nhấn mạnh các tiêu chuẩn về: phẩm chất chính trị, tư tưởng và đạo đức; năng lực quản lý, chỉ huy đơn vị; năng lực chuyên môn; năng lực sư phạm; năng lực nghiên cứu khoa học; năng lực hoạt động chính trị - xã hội; năng lực đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận; năng lực hội nhập, hợp tác quốc tế; năng lực công nghệ thông tin và làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật. Các chủ thể lãnh đạo, quản lý các cấp cần nghiên cứu, phân tích kỹ yêu cầu đổi mới giáo dục, từ đó xác định chính xác các tiêu chuẩn, tiêu chí của nhà giáo Quân đội cho phù hợp. Các cơ quan quản lý các cấp kịp thời thông tin, phổ biến bộ chuẩn nhà giáo tới tất cả các nhà trường và đến từng nhà giáo Quân đội. Cấp ủy, chỉ huy các cấp sử dụng bộ chuẩn nhà giáo Quân đội để thực hiện các hoạt động xây dựng đội ngũ nhà giáo theo chuẩn nghề nghiệp đã xác định.

Hai là, quy hoạch đội ngũ nhà giáo dựa trên chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội

Quy hoạch đội ngũ nhà giáo là quá trình hoạch định một cách có căn cứ khoa học và thực tiễn, trên cơ sở dự báo, phân tích nhu cầu, hướng xây dựng đội ngũ nhà giáo có đủ về số lượng, tốt về chất lượng và có cơ cấu hợp lý. Số lượng nhà giáo phản ánh quy mô (lớn, nhỏ, nhiều, ít) của đội ngũ nhà giáo. Số lượng của đội ngũ nhà giáo xét trên một góc độ nhất định có thể được xem như là chất lượng của đội ngũ nhà giáo. Số lượng nhà giáo đủ sẽ tạo nên sức mạnh và khả năng hoàn thành nhiệm vụ của cả đội ngũ và từng nhà giáo. Đội ngũ nhà giáo có đủ về số lượng sẽ đáp ứng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và từng nhà giáo có cơ hội để học tập, rèn luyện và phát triển. Sự thiếu hụt về số lượng gây ra sự quá tải trong thực hiện nhiệm vụ; đồng thời, làm giảm cơ hội cho từng nhà giáo học tập, rèn luyện và phát triển. Ngược lại, nếu dư thừa về số lượng sẽ dẫn đến lãng phí nhân lực, hạn chế sự nỗ lực, cố gắng của nhà giáo và ảnh hưởng đến quy hoạch nguồn nhân lực giáo dục của từng nhà trường và toàn quân. Để xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội đủ về số lượng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và cấp ủy các cấp tùy theo tình hình, nhiệm vụ giáo dục, đào tạo, từ đó xác định đội ngũ nhà giáo cần có số lượng bao nhiêu để đáp ứng tốt nhất nhiệm vụ và đảm bảo cho nhà giáo có cơ hội phát triển. Từng tổ bộ môn, từng khoa, từng nhà trường và toàn quân phải có quy hoạch số lượng nhà giáo phù hợp để thực hiện tốt nhất nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và có lực lượng dự trữ hợp lý.

Vấn đề chủ yếu, có tầm quan trọng hàng đầu trong xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội  đó là chất lượng của đội ngũ nhà giáo. Xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội đảm bảo về chất lượng cần tập trung vào phát triển các phẩm chất, năng lực của nhà giáo, như: phẩm chất chính trị, đạo đức; phẩm chất nghề nhiệp; năng lực sư phạm; năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; năng lực lãnh đạo, quản lý; chuẩn chức danh của nhà giáo. Đặc biệt, trong bối cảnh đổi mới giáo dục, cần quan tâm nhiều hơn đến nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm; năng lực lãnh đạo, quản lý; năng lực ngoại ngữ và tin học; năng lực hợp tác quốc tế về giáo dục; năng lực nghiên cứu khoa học và năng lực đấu tranh trên mặt trận tư tưởng lý luận cho đội ngũ nhà giáo Quân đội.

Xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội  hợp lý về cơ cấu. Cơ cấu đội ngũ nhà giáo phản ánh sự bố trí, sắp xếp các thành viên trong đội ngũ theo một nguyên tắc, một quy luật nhất định. Cơ cấu được biểu hiện trên các mặt: cơ cấu về độ tuổi, thâm niên công tác; cơ cấu về chuyên môn, về trình độ; cơ cấu về giới tính,… Một đội ngũ nhà giáo có cơ cấu hợp lý sẽ tạo thành sức mạnh tổng hợp, hài hòa, phù hợp và đáp ứng tốt với yêu cầu nhiệm vụ giáo dục, đào tạo trong Quân đội. Hiện nay, trong bối cảnh đổi mới giáo dục, Quân đội cần quan tâm đến xây dựng cơ cấu chuyên môn, trình độ đào tạo, độ tuổi của đội ngũ nhà giáo. Cần đảm bảo sự hợp lý về cơ cấu của đội ngũ nhà giáo từ cấp tổ bộ môn, của từng khoa, của từng nhà trường và toàn quân. Số lượng, chất lượng, cơ cấu của đội ngũ nhà giáo có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau, bổ sung cho nhau tạo thành chất lượng tổng thể của đội ngũ nhà giáo Quân đội. Trong xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội cần quan tâm cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu của đội ngũ; tránh xem nhẹ hoặc tuyệt đối hóa nội dung nào.

Quy hoạch đội ngũ nhà giáo Quân đội có vai trò định hướng cho xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Việc quy hoạch phải dựa vào thực trạng đội ngũ nhà giáo, dựa trên chuẩn nghề nghiệp nhà giáo để đặt ra chỉ tiêu cho từng nhà trường, cho từng khoa, từng tổ bộ môn và từng cá nhân nhà giáo. Nội dung quy hoạch đề cập đến các vấn đề như: số lượng nhà giáo, tỷ lệ nhà giáo có học vị trên đại học, trong đó tỷ lệ nhà giáo có học vị tiến sĩ, thạc sĩ; tỷ lệ nhà giáo có chức danh giáo sư, phó giáo sư; dự kiến sắp xếp, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo,… Để quy hoạch đội ngũ nhà giáo Quân đội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục cần tiến hành khảo sát, đánh giá chính xác thực trạng đội ngũ nhà giáo; dự báo nhu cầu sử dụng nhà giáo trong từng giai đoạn từ đó xác định chính xác số lượng, chất lượng và cơ cấu của đội ngũ nhà giáo cho phù hợp với từng cấp quản lý. Quy hoạch đội ngũ nhà giáo Quân đội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục cần thực hiện tốt các bước: đánh giá, rà soát về số lượng, cơ cấu và chất lượng đội ngũ nhà giáo hiện có; dự thảo quy hoạch đội ngũ nhà giáo; lấy ý kiến đánh giá, góp ý, bổ sung về dự thảo quy hoạch, hoàn thiện quy hoạch, phê duyệt quy hoạch và triển khai thực hiện quy hoạch đội ngũ nhà giáo; đánh giá và điều chỉnh quy hoạch đội ngũ nhà giáo. Toàn bộ các nội dung và các bước quy hoạch đội ngũ nhà giáo cần phải dựa trên chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội đã được xây dựng.

Ba là, tuyển chọn, sử dụng, đánh giá và sàng lọc nhà giáo dựa trên chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội

Tuyển chọn nhà giáo là quá trình xem xét, lựa chọn những người có đủ các tiêu chuẩn điều kiện về phẩm chất, trình độ năng lực để bổ sung vào đội ngũ nhà giáo. Tuyển chọn nhà giáo ở các trường Quân đội phải dựa trên chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội đã được xây dựng. Để tuyển chọn nhà giáo Quân đội phải thực hiện các bước: xác định nhu cầu tuyển nhà giáo; tìm nguồn để tuyển chọn từ các đơn vị và các nhà trường trong toàn quân và các học viên vừa tốt nghiệp các ở các trình độ đào tạo; tuyển chọn nhà giáo thông qua hồ sơ và đánh giá trực tiếp về phẩm chất, năng lực, ngoại hình…; tiếp nhận, phân công nhiệm vụ cho người trúng tuyển. Sử dụng nhà giáo hợp lý, khoa học là khâu rất quan trọng trong xây dựng đội ngũ nhà giáo nhằm đảm bảo cho nhà giáo phát huy hết phẩm chất, năng lực, tận tâm, tận lực trong thực hiện các nhiệm vụ. Để sử dụng có hiệu quả đội ngũ nhà giáo Quân đội cần thực hiện các hoạt động, như: sắp xếp, bố trí, đề bạt nhà giáo vào các chức danh, nhiệm vụ phù hợp khả năng của nhà giáo; tạo động lực cho nhà giáo phát huy tối đa khả năng của mình trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Đánh giá đội ngũ nhà giáo là quá trình theo dõi, kiểm tra và đưa ra những kết luận về những điểm mạnh và hạn chế của từng nhà giáo từ đó có kế hoạch sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đề bạt, bổ nhiệm, khen thưởng nhà giáo. Đánh giá đội ngũ nhà giáo Quân đội bao gồm các hình thức: nhà giáo tự đánh giá; tổ bộ môn đánh giá nhà giáo, khoa đánh giá nhà giáo, các cơ quan chức năng đánh giá và nhà trường đánh giá nhà giáo. Trên cơ sở kết quả đánh giá nhà giáo, các cấp quản lý tiến hành phân loại và sàng lọc nhà giáo. Đánh giá, sàng lọc nhà giáo Quân đội phải được thực hiện khách quan, công bằng, chính xác, tạo được động lực cho nhà giáo trong thực hiện nhiệm vụ. Toàn bộ hoạt động tuyển chọn, sử dụng, đánh giá, sàng lọc nhà giáo Quân đội phải dựa trên nhiều vấn đề, song chủ yếu cần phải dựa vào chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội đã được xây dựng.

Bốn là, tổ chức các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo Quân đội theo chuẩn nghề nghiệp

Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo Quân đội là một giải pháp rất quan trọng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. Thông qua đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao phẩm chất, năng lực của nhà giáo, giúp từng nhà giáo đạt chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội. Để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo theo chuẩn nghề nghiệp cần thực hiện các hoạt động cụ thể như: xác định nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng; sắp xếp, phân loại đối tượng đào tạo, bồi dưỡng; xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo; tổ chức thực hiện đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo; giám sát việc thực hiện đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo. Từng cấp quản lý tổ chức rà soát, phân loại đội ngũ nhà giáo và xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo phù hợp với đội ngũ nhà giáo và từng nhà giáo. Xác định rõ các đối tượng nào cần được đào tạo ở cấp nào, trường nào, chuyên ngành gì, thời gian đào tạo, hướng sử dụng. Cùng với đó, xác định đối tượng nào được bồi dưỡng, bồi dưỡng nội dung gì; thời gian, địa điểm, hình thức bồi dưỡng, hướng sử dụng. Hình thức đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo theo chuẩn nghề nghiệp rất phong phú, đa dạng. Có thể thực hiện các hình thức, như: cử đi đào tạo, bồi dưỡng ở các nhà trường trong và ngoài Quân đội; tổ chức thực hiện bồi dưỡng thông qua thực hiện nhiệm vụ; tổ chức cho nhà giáo tham gia nghiên cứu khoa học; tổ chức bồi dưỡng thông qua các hoạt động hội thao, hội thi, trao đổi chuyên môn, tổng kết, rút kinh nghiệm; tổ chức tốt các hoạt động tự học, tự bồi dưỡng của nhà giáo. Toàn bộ các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo Quân đội phải được thực hiện trên cơ sở chuẩn nghề nghiệp nhà giáo Quân đội đã được xây dựng.

Năm là, tạo môi trường thuận lợi cho nhà giáo tự bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Tự bồi dưỡng có vai trò rất quan trọng trong xây dựng đội ngũ nhà giáo Quân đội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Tuy nhiên, để nhà giáo thực hiện tốt tự bồi dưỡng cần tạo môi trường thuận lợi cho tự bồi dưỡng. Chú trọng thực hiện tốt một số vấn đề như: giáo dục nâng cao nhận thức cho nhà giáo về vai trò của nhà giáo và vai trò tự bồi dưỡng của nhà giáo; đề cao vai trò của nhà giáo và đánh giá đúng phẩm chất, năng lực của nhà giáo; sắp xếp, đề bạt, bổ nhiệm, sàng lọc dựa trên chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; quan tâm xây dựng các tổ bộ môn, các khoa giáo viên, từng nhà trường thành các tập thể vững mạnh, trở thành tổ chức học tập mà ở đó mọi thành viên đều mong muốn được học tập, biết cách để học tập, mọi người luôn biết chia sẻ cho người khác những hiểu biết và kinh nghiệm, quan tâm giúp đỡ người khác học tập để cùng nhau tiến bộ; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ nhà giáo; ban hành các quy định về cơ chế, chính sách phù hợp về định mức lao động sư phạm, khen thưởng, phong tặng các chức danh, danh hiệu nhà giáo; bảo đảm chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ nhà giáo; thường xuyên nắm bắt, lắng nghe và đáp ứng những nguyện vọng, nhu cầu chính đáng của nhà giáo; quan tâm đến nơi ở, nơi làm việc của nhà giáo; tổ chức cho nhà giáo nghiên cứu, cập nhật chính sách của Nhà nước và Quân đội về đội ngũ nhà giáo./.

Tài liệu tham khảo

[1]. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luật Giáo dục, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2019, tr. 60.

[2]. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 136 - 137.

[3]. Tổng cục Chính trị, Tài liệu học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2020, tr. 40.

[4] Bộ Quốc phòng, Chiến lược phát triển giáo dục, đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2013, tr. 10, 17.

[5]. Bộ Quốc phòng, Chiến lược phát triển giáo dục, đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2013, tr. 44.

Trung tướng, PGS.TS NGUYỄN VĂN BẠO

Giám đốc Học viện Chính trị