Vẫn nên phân giáo viên đơn môn giảng dạy môn tích hợp ở lớp 8, 9
TCGCVN - Năm học 2024 – 2025, chương trình giáo dục phổ thông 2018 sẽ thực hiện ở lớp 5, lớp 9, lớp 12. Sau năm học này, toàn bộ lớp ở các bậc học phổ thông đều đã áp dụng chương trình mới.
Vẫn nên phân giáo viên đơn môn giảng dạy môn tích hợp ở lớp 8, 9 - Ảnh minh hoạ
Chương trình giáo dục năm 2018 đã thực hiện một bước đổi mới rõ nét ở bậc trung học cơ sở với sự xuất hiện của các môn tích hợp, bao gồm môn Khoa học tự nhiên và môn Lịch sử và Địa lý. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, môn học tích hợp, đặc biệt là môn Khoa học tự nhiên, đang gặp phải nhiều vấn đề trong các cơ sở giáo dục, từ đội ngũ giáo viên đến học sinh.
Người viết, với nền tảng vững chắc từ việc tốt nghiệp cao đẳng sư phạm ngành Hóa - Sinh loại giỏi và có kinh nghiệm dạy cả môn Hóa học và Sinh học, đã tự nâng chuẩn đại học ngành Sư phạm Hóa và được cấp Chứng chỉ dạy môn Khoa học tự nhiên. Sau ba năm trực tiếp giảng dạy môn Khoa học tự nhiên cho các lớp 6, 7 và 8, cùng với việc trao đổi với đồng nghiệp, người viết đã rút ra một số nhận xét quan trọng về sách giáo khoa và việc dạy học môn này.
Trước tiên, nội dung sách giáo khoa môn Khoa học tự nhiên hiện tại vẫn chưa thể hiện rõ tính liên môn giữa các đơn môn Hóa học, Sinh học và Vật lý. Mặc dù có những chủ đề kiến thức mang tính tích hợp, nhưng phần lớn vẫn chủ yếu là các chủ đề đơn môn, không đáp ứng đủ yêu cầu của môn tích hợp. Thời lượng tiết học có tính chất "tích hợp" cũng còn hạn chế, ví dụ lớp 6 có 17 tiết, lớp 7 có 6 tiết, lớp 8 và lớp 9 chỉ có 3 tiết mỗi lớp, điều này cho thấy sự thiếu hụt trong việc thực hiện mục tiêu tích hợp.
Đối với môn Lịch sử và Địa lý, sách giáo khoa hiện tại vẫn giữ sự tách biệt rõ ràng giữa hai đơn môn, và môn Lịch sử và Địa lý chỉ là sự ghép nối, chưa đạt yêu cầu của một môn học tích hợp thực thụ.
Thứ hai, từ thực tế dạy học và ý kiến của đồng nghiệp, người viết nhận thấy rất khó để giáo viên đơn môn có thể dạy tốt môn tích hợp, đặc biệt là ở các lớp 8 và 9 sắp tới. Mặc dù kiến thức trong sách Khoa học tự nhiên chỉ là kiến thức phổ thông, nhưng việc dạy hiệu quả đòi hỏi phải có kiến thức sâu rộng và kỹ năng giảng dạy tốt. Việc chỉ có kiến thức cơ bản mà không có chuyên sâu sẽ dẫn đến việc giáo viên khó lòng truyền đạt và kiểm tra đánh giá học sinh một cách toàn diện.
Thứ ba, giáo viên đơn môn khi dạy môn tích hợp chỉ có thể truyền cảm hứng và tạo hứng thú cho học sinh trong phạm vi kiến thức của môn học mà họ được đào tạo. Để tạo động lực cho học sinh, giáo viên cần có kiến thức chuyên sâu và kỹ năng phù hợp, điều mà không thể đạt được ngay lập tức chỉ qua tự học.
Thứ tư, việc phân công giáo viên dạy môn tích hợp hiện tại có thể giúp nhà trường quản lý và đánh giá dễ dàng hơn, nhưng điều này lại có thể làm thiệt thòi cho học sinh, những người không được hưởng sự giảng dạy chất lượng cao. Kết quả khảo sát của người viết cho thấy học sinh ưa thích học các phần kiến thức Hóa học và Sinh học hơn là Vật lý, điều này phản ánh thực trạng mà nhiều giáo viên cũng đã gặp phải.
Từ những phân tích trên, người viết đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn tích hợp.
Thứ nhất, không nên ép buộc giáo viên đơn môn dạy môn tích hợp. Nhà trường và các tổ chuyên môn nên để giáo viên tự chủ trong việc phân công dạy môn tích hợp, đặc biệt ở các lớp 8 và 9 với kiến thức chuyên sâu.
Thứ hai, khi dạy môn tích hợp, giáo viên cần làm rõ kiến thức thuộc đơn môn nào để học sinh hiểu và làm quen với các môn học, hỗ trợ việc chọn tổ hợp môn cho lớp 10.
Thứ ba, các địa phương nên cân nhắc bỏ thi học sinh giỏi ở trung học cơ sở hoặc không tổ chức thi môn tích hợp. Điều này sẽ giảm áp lực cho học sinh, tạo cơ hội công bằng để phát hiện năng lực cá nhân và định hướng nghề nghiệp, đồng thời hỗ trợ phân luồng sau trung học cơ sở.
Bùi Bình