YÊU CẦU PHÒNG NGỪA VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO ĐẢM AN TOÀN THÔNG TIN, AN NINH MẠNG CHO SĨ QUAN TRẺ Ở CÁC NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI HIỆN NAY

TCGCVN- Trong chiến tranh công nghệ cao, đối phương có thể truy cập vào hệ thống điều khiển của nhau để cướp quyền điều khiển, tạo mục tiêu giả và đánh cắp thông tin bí mật quân sự. Đó là nguy cơ dẫn đến sự thất bại không chỉ trên chiến trường mà còn dẫn đến sự sụp đổ về chiến lược xây dựng, phát triển của quân đội. Các nhà trường quân đội là nơi sử dụng nhiều tài liệu học tập chứa đựng thông tin bí mật quân sự. Đồng thời, nhà trường quân đội cũng là nơi đi tiên phong trong hoạt động số hóa, sử dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học. Vì vậy, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng ở các nhà trường quân đội hiện nay là vấn đề cấp thiết đang được đặt ra.

1. Tính cấp thiết cần phải bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng

Để xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, một trong những nội dung quan trọng là phải đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng, ứng dụng công nghệ thông tin trong chỉ huy tham mưu, chỉ đạo điều hành, quản lý đào tạo, sản xuất quốc phòng,… Trên từng mặt ứng dụng, phải đồng bộ với việc bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng, chống chiến tranh thông tin, chiến tranh trên không gian mạng dưới mọi hình thức. Vấn đề bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng là trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, được thực hiện theo quy định của pháp luật, bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia, bí mật nhà nước, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Trong bối cảnh chung đó, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng, các nhà trường quân đội đã được tăng cường đầu tư, xây dựng, trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật, chuyển đổi số trong quản lý các hoạt động của nhà trường. Các nhà trường quân đội đã triển khai, đưa vào sử dụng các ứng dụng công nghệ thông tin dùng chung như hệ thông tin chỉ đạo điều hành, hệ thống chuyển nhận văn bản, hệ thống truyền hình, thư điện tử,… phục vụ cho công tác chỉ huy, điều hành, huấn luyện, diễn tập. Cùng với đó, mạng Internet được cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên sử dụng rộng rãi để tìm kiếm tri thức, kết nối thông tin liên lạc. Việc triển khai hạ tầng mạng và các ứng dụng dùng chung, ứng dụng có tính đặc thù riêng biệt; sử hữu và thường xuyên sử dụng hệ thống dữ liệu quân sự, quốc phòng lớn phục vụ công tác giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, vì vậy, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng ở các nhà trường quân đội hiện nay đặt ra hết sức cấp thiết.

Đội ngũ sĩ quan trẻ ở các nhà trường quân đội là một bộ phận cán bộ của Đảng, Nhà nước hoạt động trong môi trường sư phạm quân sự. Đây là đội ngũ tích cực, năng động, đổi mới sáng tạo, thường xuyên nghiên cứu, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, nhất là của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, góp phần thực hiện nhanh chóng, chính xác, hiệu quả nhiệm vụ giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học, xây dựng chính quy ở các nhà trường. Đội ngũ sĩ quan trẻ có tuổi đời, tuổi quân, còn ít, phẩm chất, năng lực đang trong quá trình củng cố, bồi luyện. Chính vì vậy, trong quá trình quá trình công tác, phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của sĩ quan trẻ có vai trò quan trọng, bảo đảm cơ quan, đơn vị an toàn tuyệt đối về thông tin, an ninh mạng; góp phần hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Đảng, Nhà nước và Nhân dân trong tình hình mới. Để các nhà trường quân đội hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, đòi hỏi phải tăng cường bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng; trước hết, cần tích cực phòng ngừa vi phạm quy định an toàn thông tin, an ninh mạng của đội ngũ sĩ quan trẻ - lực lượng nòng cốt, tiên phong trong đổi mới sáng tạo, hiện đại hoá giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học ở các nhà trường.

2. Những yêu cầu bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng

Một là, tăng cường phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng góp phần xây dựng nhà trường chính quy, an toàn; phát triển toàn diện người sĩ quan trẻ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh mới

Đây là yêu cầu có ý nghĩa quan trọng, góp phần xác định đúng đắn vị trí, vai trò của bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các nhà trường, chức trách, nhiệm vụ của sĩ quan trẻ trong bối cảnh đổi mới giáo dục, đào tạo, thực hiện chuyển đổi số và xây dựng nhà trường thông minh đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại trong tình hình mới. Yêu cầu này chỉ ra quá trình phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng ở các nhà trường quân đội hiện nay phải gắn liền với nâng cao ý thức rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức của sĩ quan trẻ, xây dựng phẩm chất, nhân cách của sĩ quan trẻ cả về bản lĩnh chính trị, trí tuệ và sức khỏe. Nhiệm vụ xây dựng quân đội chính quy, hiện đại, xây dựng nhà trường thông minh trong bối cảnh chuyển đổi số đòi hỏi người quân nhân nói chung và sĩ quan trẻ nói riêng phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý thức cảnh giác cách mạng cao độ, luôn phòng, chống các âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân.

Yêu cầu này đòi hỏi trong phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng ở các nhà trường quân đội hiện nay phải gắn liền với quá trình tu dưỡng, rèn luyện của  sĩ quan trẻ trong sinh hoạt, học tập, qua đó nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống trong sạch lành mạnh để sĩ quan trẻ có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu thực hiện mọi nhiệm vụ được giao. Bởi trên thực tế, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng thông qua ứng dụng công nghệ, ranh giới giữa đúng và sai trên môi trường mạng rất nhỏ, vấn đề đặt ra là sĩ quan trẻ cần phải đề cao trách nhiệm nghề nghiệp, tính cụ thể, tỉ mỉ, cẩn trọng trong kết nối mạng, lưu trữ, đăng tải, chia sẻ các thông tin, dữ liệu, vừa đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ vừa giữ được yếu tố an toàn thông tin, bảo mật theo quy định của quân đội và Nhà nước.

Phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của sĩ quan trẻ ở các nhà trường quân đội ở các nhà trường quân đội phải gắn liền với quá trình học tập, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng về kiến thức, kỹ năng, phương thức sử dụng thiết bị công nghệ và mạng. Trên thực tế, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng là lĩnh vực mới mẻ, việc ứng dụng công nghệ trong quá trình giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học của đội ngũ sĩ quan trẻ không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc. Yêu cầu này chỉ ra cần phải coi trọng học tập, bồi dưỡng kiến thức, phương pháp, kỹ năng trong quá trình khai thác, sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu mới đem hiệu quả thiết thực, hạn chế thấp nhất những sai sót trong ứng dụng, xử lý thông tin trên nền tảng công nghệ số. Phẩm chất đạo đức, nền tảng kiến thức, thành thục phương pháp, thao tác kỹ thuật của sĩ quan trẻ ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là cơ sở nền tảng để bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong quá trình giáo dục - đào tạo, quản trị nhà trường quân đội trong tình hình mới, vừa khắc phục tác động tiêu cực vừa phải biết xây dựng, khơi dậy các yếu tố tích cực, cái tốt trong sử dụng công nghệ số phục vụ nhiệm vụ của nhà trường. Việc rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, kiến thức, phương pháp, tác phong của sĩ quan trẻ còn hướng vào xây dựng động cơ, mục đích sử dụng công nghệ số đúng dắn, xây dựng thói quen, nề nếp sử dụng công nghệ, xây dựng, bồi dưỡng nâng cao năng lực sử dụng mạng kịp thời triển khai, ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học.

Hai là, phải quán triệt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong Bộ Quốc phòng.

Các chỉ thị, quy định, hướng dẫn của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong quân đội là căn cứ pháp lý quan trọng để các chủ thể triển khai các các hoạt động phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong thực hiện nhiệm vụ của nhà trường đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Việc nắm vững cơ sở pháp về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng ở các nhà trường quân đội sẽ đảm bảo cho quá trình phòng ngừa vi phạm được thực hiện một cách đồng bộ, tận gốc, đúng trọng tâm; qua đó giúp cho nhà trường quân đội bảo đảm an toàn tuyệt đối, không có hiện tượng vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng theo đúng yêu cầu của Bộ quốc phòng, Nhà nước; góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, quản lý quá trình đào tạo và triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ theo chức năng.

Hiện nay các quy định về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong quân đội nói chung và các nhà trường quân đội nói riêng được thể hiện ở nhiều văn bản quy phạm pháp luật. Hệ thống các văn bản quy phạm về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng liên quan đến nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của các nhà trường vừa được thực hiện theo các văn bản chỉ đạo chung của Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo; các chỉ thị, quy định, hướng dẫn của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh 86. Do đó, các chủ thể phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của sĩ quan trẻ ở các nhà trường quân đội cần quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trưởng của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định Quân đội về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng. Từ đó, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan đơn vị, tổ chức cho sĩ quan trẻ tham gia vận hành, sử dụng công nghệ thông tin, ứng dụng trên mạng Lan, mạng Internet phục vụ công tác đảm bảo đúng quy định, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao. Các cấp, các tổ chức, lực lượng ở các nhà trường quân đội cần tuân thủ nghiêm túc, đầy đủ các quyết định quản lý nhà nước, các quy định của Bộ Quốc phòng về bảo đảm an toàn thông tin mạng, tính bí mật quân sự, bí mật quốc gia. Việc quán triệt các chỉ thị, quy định, hướng dẫn của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và các cơ quan chức năng của Bộ về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong quân đội ở các nhà trường phải bảo đảm chính xác, kịp thời, bảo đảm an toàn, trên cơ sở đó, từng cơ quan, đơn vị cụ thể hóa thành nghị quyết, chương trình, kế hoạch hành động của cấp mình theo từng năm, giai đoạn, bảo đảm tính toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm và tính khả thi cao, phát huy tốt vai trò của sĩ quan trẻ trong thực hiện nhiệm vụ này.

Nắm vững yêu cầu này, đòi hỏi các cơ quan, đơn vị trực thuộc các nhà trường quân đội phải nắm chắc phạm vi, quyền hạn, trách nhiệm tham gia thực hiện phòng ngừa vi phạm quy định về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng; đối với từng bộ phận, từng ngành, từng lĩnh vực công tác phải bám sát chức năng, nhiệm vụ chuyên môn được giao, nắm chắc hệ thống thông tin dữ liệu được cung cấp, thẩm quyền và chấp hành nghiêm sự lãnh đạo, quản lý của Đảng ủy ban giám đốc, ban giám hiệu các nhà trường. Đồng thời, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm, thế mạnh của mỗi đơn vị, đúc rút kinh nghiệm thực tế để tìm ra những mô hình, cách làm phù hợp, đảm bảo đúng quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của đơn vị, tạo ra sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng trong thực hiện phòng ngừa, tránh hình thức, không hiệu quả.

Ba là, xác định nội dung, lựa chọn hình thức, biện pháp phòng ngừa phải phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, cương vị, chức trách và thực tiễn hoạt động của sĩ quan trẻ ở các nhà trường quân đội.

Phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của đội ngũ sĩ quan trẻ ở các nhà trường quân đội muốn đạt kết quả cao thì bên cạnh việc nắm vững yêu cầu, quy định, nội dung, hình thức, biện pháp phòng ngừa phải được thực hiện trên cơ sở nắm chắc về đặc điểm nhiệm vụ, đặc điểm đội ngũ và trình độ thực tế của đội ngũ, của từng bộ phận đội ngũ sĩ quan trẻ ở từng thời điểm, từng đơn vị như sự khác nhau về thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học,... để từ đó vận dụng linh hoạt, sáng tạo các nội dung, hình thức, biện pháp phòng ngừa. Có thể khẳng định rằng, đây là một yêu cầu cơ bản đảm bảo cho hoạt động phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của sĩ quan trẻ khắc phục được tình trạng chung chung, theo đường mòn, lối cũ trong việc xác định chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp; là cơ sở tạo cho đội ngũ sĩ quan trẻ trẻ nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong chuyển đổi số, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng gắn với đặc điểm chức trách, nhiệm vụ của mỗi sĩ quan trẻ ở các nhà trường quân đội.

Phải thường xuyên nghiên cứu, nắm bắt tình hình mọi mặt, phát hiện kịp thời các yếu tố mới phát sinh trên mọi khía cạnh như yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đơn vị, những khâu yếu, mặt yếu về bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng,… thì mới có thể đề ra giải pháp đúng đắn. Phải tiến hành bằng nhiều nội dung, hình thức, biện pháp phong phú, phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm, khắc phục tình trạng chung chung, dàn trải, hoặc quá nhấn mạnh một nội dung, hình thức, giải pháp nào đó dẫn đến xem nhẹ các nội dung, hình thức, giải pháp khác. Phát hiện chính xác mặt mạnh, mặt yếu, phát huy được kinh nghiệm đã tích luỹ, khắc phục được hạn chế, không ngừng nâng cao ý thức, thái độ, kiến thức, kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của đội ngũ sĩ quan trẻ ở các nhà trường quân đội phải là một việc làm thường xuyên, liên tục.

Bốn là, tăng cường phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của sĩ quan trẻ phải coi trọng phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng; kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” là chính. 

Phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của sĩ quan trẻ phải trên cơ sở phát huy vai trò, trách nhiệm của tất cả các lực lượng, kết hợp giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” là chính bởi lẽ đó là quá trình tác động tổng thể đến đối tượng, có liên quan đến nhiều tổ chức, nhiều lực lượng và của chính đội ngũ sĩ quan trẻ trẻ, phạm vi chức trách nhiệm vụ và mức độ tham gia của các lực lượng khác nhau, vừa trực tiếp, vừa gián tiếp. Trong đó, sự lãnh đạo của cấp uỷ, chỉ đạo của cán bộ chủ trì là nhân tố có ý nghĩa quyết định; các cơ quan chức năng và cán bộ, giảng viên, nhân viên các nhà trường quân đội là lực lượng tham gia; đội ngũ sĩ quan trẻ vừa là chủ thể, vừa là đối tượng phòng ngừa. Phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng là hình thành, bồi dưỡng, phát triển ý thức trách nhiệm, kiến thức, kỹ năng, phương pháp làm việc cho sĩ quan trẻ trong quá trình ứng dụng, sử dụng thành tựu khoa học công nghệ vào thực hiện nhiệm vụ được giao. Chính vì vậy, chỉ có trên cơ sở phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức đảng, chỉ huy, các cơ quan chức năng, đặc biệt là đội ngũ sĩ quan trẻ, kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” là chính, mới đảm bảo điều kiện để đẩy mạnh phòng ngừa vi phạm quy định, nhằm thực hiện thắng lợi những mục tiêu đề ra.

Phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của sĩ quan trẻ phải được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, trực tiếp và thường xuyên của cấp uỷ, chỉ huy các cấp; phải được tiến hành bằng nhiều nội dung, hình thức, biện pháp phong phú, phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm, khắc phục tình trạng chung chung, dàn trải, hoặc quá nhấn mạnh một nội dung, hình thức, giải pháp nào đó dẫn đến xem nhẹ các nội dung, hình thức, giải pháp khác. Để làm được điều đó, mọi tổ chức, lực lượng tham gia phòng ngừa vi phạm quy định phải phát huy vai trò theo đúng chức năng, nhiệm vụ của mình. Cơ quan cấp chiến lược tiếp tục nghiên cứu hoạch định, hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định, tăng cường phổ biến, quán triệt quy định đến đội ngũ sĩ quan trẻ. Các nhà trường quân đội trên cơ sở thực tiễn yêu cầu, nhiệm vụ để có sự điều chỉnh chương trình, nội dung, phương pháp phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng cho sĩ quan trẻ. Chỉ đạo, tổ chức triển khai các hình thức phòng ngừa vi phạm quy định, chỉ đạo kiểm tra, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm quá trình chỉ đạo thực hiện. Các cơ quan, đơn vị thuộc các nhà trường quân đội trực tiếp chỉ đạo phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng của đội ngũ sĩ quan trẻ. Đội ngũ sĩ quan trẻ phải nhận thức rõ chức trách, nhiệm vụ của mình, khắc phục khó khăn, tích cực, tự giác trong tự học tập, rèn luyện về thái độ, ý thức, kiến thức, kỹ năng phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng. Phải kết hợp các hình thức, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng phòng ngừa vi phạm quy định bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng cho đội ngũ sĩ quan trẻ.   

Đại uý Phan Đức Bình

Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng