TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC DÂN VẬN VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC DÂN VẬN TRONG QUÂN ĐỘI HIỆN NAY
TCGCVN - Tháng 10/1999, nhân kỷ niệm 50 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh viết tác phẩm “Dân vận”, theo đề nghị của Ban Dân vận Trung ương, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã quyết định lấy ngày 15/10/1930 là Ngày Truyền thống công tác Dân vận của Đảng và ngày 15/10 hằng năm là Ngày Dân vận của cả nước để cùng nhau học tập và thực hiện những lời Bác Hồ dạy về công tác dân vận. Năm 2024, Kỷ niệm 94 năm Ngày truyền thống công tác Dân vận của Đảng (15/10/1930 - 15/10/2024) và 25 năm Ngày Dân vận của cả nước (15/10/1999 - 15/10/2024). Nhân dịp này, Tạp chí điện tử Giáo chức Việt Nam trân trọng giới thiệu bài viết của Đại tá, TS Phùng Thị Phú, Phó Cục trưởng Cục Dân vận, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.
1. Mở đầu:
Dân vận và công tác dân vận là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng của đất nước, là điều kiện quan trọng bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Đối với Quân đội, từ khi ra đời và trong suốt quá trình xây dựng, phát triển trưởng thành, công tác dân vận luôn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Mọi thành công của Quân đội đều gắn với thành công của công tác dân vận. Bài viết này trình bày kết quả nghiên cứu, tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác dân vận trong Quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong bối cảnh mới.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận
2.1. Hồ Chí Minh chỉ ra vai trò, sự cần thiết của công tác dân vận
Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận được thể hiện nhất quán trong các bài nói, bài viết và trong thực tiễn cuộc đời hoạt động cách mạng của Người. Ngày 15/10/1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh với bút danh XYZ đã viết tác phẩm "Dân vận" đăng trên Báo Sự thật, số 120. Tác phẩm không chỉ thể hiện xuyên suốt tư tưởng Cách mạng là sự nghiệp của nhân dân dân, do nhân dân, vì nhân dân mà còn được coi là cẩm nang của công tác dân vận, chỉ dẫn đầy đủ, sâu sắc về mục đích, đối tượng, nhiệm vụ, phương pháp công tác dân vận đối với cán bộ, đảng viên, tổ chức chính quyền và các tổ chức đoàn thể trước yêu cầu của sự nghiệp cách mạng nước ta.
Nội dung tác phẩm gồm 4 phần: I. Nước ta là nước dân chủ. II- Dân vận là gì? III- Ai phụ trách dân vận? IV- Dân vận phải thế nào? Bài viết tuy ngắn gọn, được trình bày dưới dạng trả lời cho các câu hỏi nhưng đã chỉ ra những vấn đề cơ bản về dân vận và công tác dân vận.
Trước hết, Hồ Chí Minh đã chỉ ra vai trò quyết định của nhân dân để khẳng định tính cấp thiết, tính khách quan của công tác dân vận. Khi nói về vai trò của công tác dân vận, Hồ Chí Minh khẳng định: “Lực lượng của dân rất to. Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”. Nhân dân là nguồn gốc, là động lực, là mục tiêu của cách mạng. "Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân. Công việc đổi mới, xây dựng là trách nhiệm của dân… Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân" [7, tr.232] .
Tư tưởng của Hồ Chí Minh về vấn đề này được hình thành trên cơ sở quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lê nin về vai trò của quần chúng trong cách mạng xã hội, đồng thời là sự hội tụ kinh nghiệm truyền thống dựng nước, giữ nước của dân tộc Việt Nam với quá trình trải nghiệm thực tiễn hoạt động cách mạng của Người. Về vai trò của nhân dân được Hồ Chí Minh khái quát “Dễ trăm lần không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Cách mạng muốn thành công, nhất thiết phải làm công tác dân vận, phải vận động quần chúng nhân dân huy động các nguồn lực tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc.
2.2. Hồ Chí Minh chỉ ra nội dung, phương thức tổ chức tiến hành công tác dân vận
Về nội hàm khái niệm công tác dân vận được Hồ Chí Minh chỉ ra một cách cụ thể, dễ hiểu. Hồ Chí Minh đặt ra câu hỏi: Dân vận là gì? Và tự mình trả lời câu hỏi đó. “Dân vận là vận động tất cả lực lượng của mỗi một người dân không để sót một người dân nào, góp thành lực lượng toàn dân, để thực hành những công việc nên làm, những công việc Chính phủ và Đoàn thể đã giao cho. Dân vận không thể chỉ dùng báo chương, sách vở, mít tinh, khẩu hiệu, truyền đơn, chỉ thị mà đủ. Trước nhất là phải tìm mọi cách giải thích cho mỗi một người dân hiểu rõ ràng: Việc đó là lợi ích cho họ và nhiệm vụ của họ, họ phải hăng hái làm cho kỳ được. Điểm thứ hai là bất cứ việc gì đều phải bàn bạc với dân, hỏi ý kiến và kinh nghiệm của dân, cùng với dân đặt kế hoạch cho thiết thực với hoàn cảnh địa phương, rồi động viên và tổ chức toàn dân ra thi hành. Trong lúc thi hành phải theo dõi, giúp đỡ, đôn đốc, khuyến khích dân. Khi thi hành xong phải cùng với dân kiểm thảo lại công việc, rút kinh nghiệm, phê bình, khen thưởng”[7, tr.233]. Như vậy, khái niệm dân vận đã bao hàm trong đó cả cách thức tiến hành công tác dân vận. Công tác dân vận là phải làm cho dân hiểu, dân tin và dân quyết tâm làm theo.
2.3. Hồ Chí Minh chỉ ra chức trách, nhiệm vụ của người cán bộ phụ trách công tác dân vận
Công tác dân vận phải được thực hiện có tổ chức, có kế hoạch, có phân công trách nhiệm rõ ràng. Chủ thể tổ chức tiến hành công tác dân vận là cán bộ các cấp. Để thực hiện tốt công tác dân vận, Hồ Chí Minh yêu cầu tất cả cán bộ chính quyền, tất cả cán bộ đoàn thể và tất cả hội viên của các tổ chức nhân dân đều phải phụ trách dân vận. Mỗi người cán bộ trên cương vị công tác được phân công mà tiến hành công tác dân vận. Mục tiêu của công tác dân vận là huy động mọi nguồn lực trong dân để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được phân công.
Sau khi tuyên truyền, giáo dục, giải thích cho dân hiểu, dân tin rồi thì phải vạch ra kế hoạch tổ chức cho dân thực hiện, phải theo dõi, hướng dẫn giúp cho dân xử lý các tình huống trong quá trình thực hiện. Người nói: “Cán bộ chính quyền và cán bộ đoàn thể địa phương phải cùng nhau bàn tính kỹ càng, cùng nhau chia công rõ rệt, rồi cùng nhau đi giải thích cho dân hiểu, cổ động dân, giúp dân đặt kế hoạch, tổ chức nhân công, sắp xếp việc làm, khuyến khích, đôn đốc, theo dõi, giúp đỡ dân giải quyết những điều khó khăn”.
Hồ Chí Minh đặt ra yêu cầu đối với người cán bộ làm công tác dân vận là “cần phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm”; dân vận “không phải chỉ nói suông, chỉ ngồi viết mệnh lệnh”, mà “phải thật thà nhúng tay vào việc”. Từ những nội dung đã chỉ ra của công tác dân vận, Người kết luận: “Lực lượng của dân rất to. Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”.
Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận là những luận điểm khoa học được đúc kết từ thực tiễn, đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn cách mạng Việt Nam. Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh rằng, nhờ công tác dân vận khéo mà chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954 đã huy động được hàng vạn người dân với gồng gánh, xe đạp thồ tham gia vận chuyển lương thực, thực phẩm và cả đạn dược ra chiến trường; hàng vạn nữ thanh niên xung phong đã tình nguyện xông pha vào nơi lửa đạn ác liệt để phá bom, mở đường cho xe ô tô hành quân ra tiền tuyến. Đó là những kỳ tích mà cả thế giới phải khâm phục.
3. Giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh nâng cao hiệu quả công tác dân vận đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của quân đội trong bối cảnh hiện nay
3.1. Tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về vai trò, chức trách, nhiệm vụ của công tác dân vận trong quân đội
Nhận thức là cơ sở của tư duy và hành động. Nhận thức về công tác dân vận trong quân đội luôn vận động, phát triển cùng với sự vận động, phát triển của nhiệm vụ chính trị của quân đội, của bối cảnh thời đại và tình hình thời cuộc. Trước hết, cần phải thống nhất trong nhận thức rằng, công tác dân vận trong quân đội là một bộ phận công tác vận động quần chúng của Đảng, là yêu cầu sống còn của quân đội trong thời chiến cũng như trong thời bình. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn “Quân đội ta là quân đội nhân dân, do dân đẻ ra, vì dân mà chiến đấu...”. Quân với dân được ví như cá với nước. Điều 25 Luật Quốc phòng 2018 quy định chức năng, nhiệm vụ của Quân đội nhân dân như sau: Quân đội nhân dân có chức năng, nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu bảo vệ Tổ quốc; thực hiện công tác vận động, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; lao động sản xuất, kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội, tham gia phòng thủ dân sự, cùng toàn dân xây dựng đất nước; thực hiện nghĩa vụ quốc tế. Như vậy, ngoài chức năng chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, Quân đội còn có chức năng là một đội quân công tác. Đó là một trong những chức năng phản ánh bản chất cách mạng, truyền thống tốt đẹp của Quân đội anh hùng; là một trong những nhân tố quan trọng góp phần xây dựng và củng cố mối quan hệ đoàn kết, gắn bó máu thịt quân - dân, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc.
Đồng thời với việc tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về vai trò của công tác dân vận trong bối cảnh hiện nay, cần phải đấu tranh phê phán những khuynh hướng quan điểm nhận thức không đúng, không đầy đủ hoặc nhận thức sai trái về công tác dân vận. Một số người nhận thức rằng công tác dân vận là của cán bộ chuyên trách về dân vận. Có một khuynh hướng nhận thức cho rằng, trong quân đội chỉ có công tác tổ chức, công tác cán bộ mới là quan trọng, còn công tác dân vận thuộc về công tác quần chúng, không cấp thiết. Từ nhận thức đó dẫn đến thái độ giản đơn, xem nhẹ công tác dân vận. Đó là những biểu hiện nhận thức chưa đầy đủ về công tác dân vận cần phải khắc phục. Trong bối cảnh hiện nay, cần phải giáo dục cho quân nhân cảnh giác, tỉnh táo phát hiện và ngăn chặn các luận điểm tuyên truyền, kích động của các thế lực thù địch nhằm cố tình tách quân đội với nhân dân, chia rẻ khối đại đoàn kết toàn dân dưới mọi hình thức.
3.2. Tiếp tục quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng về công tác dân vận trong bối cảnh hiện nay
Xu thế hội nhập, hợp tác quốc tế cùng với sự phát triển của khoa học, công nghệ hiện nay, đã và đang tạo ra những thời cơ và những thách thức mới vô cùng khốc liệt cho mọi quốc gia, dân tộc. Thực tiễn tình hình quốc tế cho thấy, cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực kinh tế thường gắn liền với cuộc cạnh tranh về sức mạnh chính trị, quân sự. Sức mạnh của mỗi quốc gia là tổng hợp sức mạnh của trình độ phát triển kinh tế gắn với sức mạnh về chính trị và quân sự. Xây dựng sức mạnh về quân sự là điều kiện để phát triển sức mạnh tổng hợp của quốc gia.
Từ kinh nghiệm thực tiễn hàng ngàn năm xây dựng và bảo vệ đất nước của dân tộc ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã rút ra chân lý về sự gắn kết giữa quân đội với nhân dân. Sức mạnh của quân đội có nguồn gốc từ sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc. Đó là sức mạnh của “thế trận lòng dân”, của “chiến tranh nhân dân”, “quốc phòng toàn dân”. Để khai thác sức mạnh lòng dân phải tiếp tục quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về công tác dân vận. Mọi vấn đề lý luận và thực tiễn công tác dân vận trong bối cảnh hiện nay phải đứng vững trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam. Dựa trên cơ sở phương pháp luận đó để xem xét, giải thích và phát triển những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác dân vận. Đó cũng là cơ sở phương pháp luận để nhận diện và đấu tranh, phê phán những quan điểm phản diện về công tác dân vận. Trong bối cảnh hiện nay, có nhiều thứ quan điểm khác nhau về công tác dân vận, về xây dựng quân đội chính quy, hiện đại, nhưng bất luận trong tình huống nào cũng phải đứng vững trên cơ sở phương pháp luận duy nhất đúng đắn nhất là Chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng.
Thực tiễn công tác dân vận trong quân đội những năm qua, bên cạnh nhiều thành công đáng ghi nhận, vẫn đang nổi lên một số vấn đề cần phải tìm ra cách tiếp cận mới phù hợp hơn. Các thế lực thù địch đang triệt để lợi dụng vấn đề “dân tộc”, “tôn giáo”, “dân chủ”, “nhân quyền”, những sơ hở, thiếu sót của ta để xuyên tạc, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tình đoàn kết quân - dân, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “phi chính trị hóa” Quân đội. Tình hình đó, đòi hỏi các đơn vị trong toàn quân phải tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận, góp phần củng cố vững chắc lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và Quân đội, tăng cường mối đoàn kết gắn bó máu thịt Quân - Dân, thực hiện “Quân với Dân một ý chí”.
Để nâng cao hiệu quả công tác dân vận trong bối cảnh hiện nay toàn quân phải tiếp tục quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về công tác dân vận, quán triệt những nghị quyết, chỉ thị và văn bản của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã ban hành. Trọng tâm là Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; Quyết định số 23-QĐ/TW, ngày 30/7/2021 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị và Nghị quyết 49-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; Kế hoạch số 186-KH/BDVTW ngày 07/10/2024 về tổ chức Đại hội Thi đua yêu nước ngành Dân vận và tuyên dương điển hình "Dân vận khéo" toàn quốc giai đoạn 2020 - 2025. Việc quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về công tác dân vận phải gắn với quá trình xử lý, giải quyết các nhiệm vụ chính trị của Quân đội và nhiệm vụ dân vận của đơn vị trong thực tiễn.
Bộ đội ngâm mình trong nước giúp dân vùng lũ
3.3. Đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức tiến hành công tác dân vận đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quân đội trong tình hình mới
Nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức tiến hành công tác dân vận phải cập nhật phù hợp với sự vận động, phát triển của lý luận và thực tiễn cách mạng Việt Nam, phù hợp với thực tiễn xây dựng Quân đội trong từng giai đoạn cụ thể. Theo đó, phương hướng, nhiệm vụ công tác dân vận trong quân đội vừa phải quán triệt các quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, vừa phải gắn với phương hướng xây dựng, phát triển quân đội trong thực tiễn.
Các cơ quan dân vận phải chủ động tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy cấp mình các nhiệm vụ về công tác dân vận trong đơn vị và trên địa bàn đóng quân. Dự báo các tình huống nảy sinh và giải pháp xử lý. Nội dung, hình thức, biện pháp công tác dân vận phải phù hợp với đặc điểm các vùng miền, các địa phương, hướng vào xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, “thế trận lòng dân”, góp phần xây dựng khu vực phòng thủ vững mạnh, đặc biệt là vùng biên giới, biển, đảo của Tổ quốc. Tăng cường công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu bổ sung phát triển lý luận công tác dân vận của Quân đội trong điều kiện mới. Chủ động ban hành các chủ trương, chính sách, các văn bản quản lý về công tác dân vận kết hợp với xây dựng kế hoạch chiến lược về công tác dân vận trong quân đội theo từng giai đoạn.
Trong quá trình tiến hành, công tác dân vận phải hướng mạnh về cơ sở, sâu sát với đời sống của đồng bào; chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, tổ chức chính trị - xã hội và các lực lượng trên địa bàn, trao đổi thông tin, huy động sức mạnh tổng hợp để tiến hành công tác dân vận có hiệu quả. Đặc biệt phải gần gủi với nhân dân, tạo được niềm tin của người dân, thông qua người dân để nắm chắc tình hình trên địa bàn, kịp thời phát hiện và có biện pháp chủ động ngăn chặn những nguy cơ làm suy yếu Đảng, suy yếu chính quyền, phi chính trị hóa Quân đội và xâm hại quyền lợi của người dân trên địa bàn. Cơ quan quân sự địa phương phát huy vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền và là trung tâm phối hợp với các lực lượng trong thực hiện công tác dân vận.
Tận dụng những thành tựu của khoa học, công nghệ đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động công tác dân vận trong quân đội. Tích cực thực hiện các biện pháp số hóa phù hợp với đặc điểm nhiệm vụ của đơn vị và địa phương, xây dựng các mối quan hệ với người dân thông qua hệ thống mạng xã hội để giao lưu, nắm thông tin qua mạng lưới trực tuyến…
3.4. Thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố, kiện toàn cơ quan dân vận, bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng và năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ dân vận các cấp
Thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố, kiện toàn cơ quan dân vận vững mạnh, có đủ số lượng, chất lượng tốt và cơ cấu hợp lý. Về số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ dân vận phải bám sát theo quy định hiện hành. Tiến tới phải xây dựng bộ tiêu chí quy định về phẩm chất, năng lực của cán bộ dân vận các cấp. Về cơ cấu, phải căn cứ đặc điểm, nhiệm vụ của đơn vị và tình hình thực tiễn địa bàn đóng quân để sắp xếp cán bộ làm công tác dân vận cho phù hợp. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần phải quy hoạch, làm tốt việc lựa chọn cán bộ vào cơ quan dân vận các cấp.
Đồng thời với việc thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố, kiện toàn cơ quan dân vận, các cấp ủy Đảng cần phải có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng và năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ dân vận các cấp. Đề nghị các cơ quan chức năng có kế hoạch mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ dân vận theo nguồn quy hoạch giao cho Trường Sĩ quan Chính trị và Học viện Chính trị đảm nhiệm, mời các chuyên gia tham gia giảng dạy. Kết hợp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ dân vận ở các lớp tập trung, cần phải có kế hoạch tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ về công tác dân vận tại chức, tại chỗ theo chương trình quy định. Đối tượng tham gia các lớp bồi dưỡng tại chỗ bao gồm cán bộ chuyên trách, cán bộ tăng cường cơ sở, các tổ công tác dân vận và cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ trong khu vực có liên quan đến dân cư.
Thông qua các lớp đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực, trình độ và kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị. Chú trọng giáo dục, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống, trình độ, năng lực, kiến thức chuyên môn nghiệp vụ và phương pháp tác phong công tác để người làm công tác dân vận có trách nhiệm cao, thực sự nhiệt huyết, hiểu biết, gần gũi, yêu quý nhân dân, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân.
Đối với cán bộ dân vận công tác ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo, địa bàn trọng điểm về quốc phòng - an ninh, cần phải có các điều kiện đảm bảo phù hợp, đồng thời có chính sách đãi ngộ về vật chất, tinh thần nhằm động viên khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để họ yên tâm gắn bó xây dựng đơn vị.
3.5. Phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chỉ huy và cán bộ các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác dân vận
Công tác dân vận là một mặt của công tác Đảng, công tác chính trị ở các đơn vị quân đội. Để nâng cao hiệu quả công tác dân vận ở các đơn vị cần phải gắn công tác dân vận với các hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị của đơn vị. Đồng thời phải phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính ủy (chính trị viên), người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác dân vận. Cấp ủy Đảng là chủ thể lãnh đạo mọi hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị nói chung và công tác dân vận nói riêng trong đơn vị. Cấp ủy Đảng có chức năng quán triệt, phổ biến nghị quyết và các văn bản của cơ quan lãnh đạo cấp trên về công tác dân vận, đồng thời, đề ra nghị quyết, ban hành các chủ trương, chính sách lãnh đạo mọi hoạt động về công tác dân vận của cấp mình. Công tác dân vận phải được đưa vào nghị quyết lãnh đạo của Đảng. Trong những trường hợp cụ thể cần thiết phải ban hành nghị quyêt chuyên đề về công tác dân vận.
Các cấp ủy cần rà soát, bổ sung, sửa đổi quy chế làm việc, quy chế lãnh đạo sát với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị mình, phù hợp với tình hình thực tiễn; làm tốt việc phân công cấp ủy viên phụ trách công tác dân vận; gắn kết quả công tác dân vận với đánh giá, phân loại tổ chức đảng, đảng viên và bình xét thi đua, khen thưởng hằng năm.
Chính ủy (chính trị viên) là người chủ trì, chịu trách nhiệm trước cấp ủy và người chỉ huy cấp trên, cấp ủy cấp mình về lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác dân vận. Chính ủy, chính trị viên phải thường xuyên kiểm tra, giám sát, phát hiện, ngăn chặn kịp thời những biểu hiện sai trái, lệch lạc trong quá trình thực hiện. Để tăng thêm phần trách nhiệm, cần phải gắn trách nhiệm cá nhân của chính ủy, chính trị viên với những thành công và sai phạm về công tác dân vận của đơn vị.
Người chỉ huy chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện nghị quyết; rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy chế, quy định về điều hành, xử lý công việc gắn với đổi mới phương pháp, tác phong công tác, thực hiện nghiêm chế độ làm việc. Người chỉ huy cùng với chính ủy, chính trị viên phải chịu trách nhiệm trước cấp ủy Đảng về mọi hoạt động công tác dân vận trong đơn vị mình.
Cơ quan chính trị các cấp thực hiện tốt việc tham mưu giúp cấp ủy, chỉ huy và chính ủy, chính trị viên ban hành các văn bản, các quyết định lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân vận. Đồng thời phổ biến, hướng dẫn thực hiện kế hoạch, kiểm tra, sơ kết, tổng kết, biểu dương, khen thưởng, nhân rộng điển hình công tác dân vận.
Mỗi cá nhân, tổ chức trên cương vị công tác của mình phải gắn với trách nhiệm pháp lý về những thành công và sai phạm trong công tác dân vận. Cần khắc phục các biểu hiện xem nhẹ công tác dân vận, coi đó là việc của cơ quan chính trị và cán bộ dân vận chuyên trách. Khi có khuyết điểm, sai phạm hoặc hoạt động yếu kém về công tác dân vận thì đổ hết lỗi cho cán bộ dân vận chuyên trách.
4. Kết luận
Nâng cao hiệu quả công tác dân vận là nhiệm vụ hết sức quan trọng của Quân đội trong tình hình hiện nay. Công tác dân vận là một mặt hoạt động của công tác Đảng, công tác chính trị, luôn vận động, phát triển cùng với sự vận động, phát triển của lý luận và thực tiễn cách mạng Việt Nam. Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận là yêu cầu tất yếu. Cơ sở phương pháp luận để đổi mới nâng cao hiệu quả công tác dân vận trong quân đội là tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác dân vận.
Thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận khéo là điều kiện tiên quyết tạo ra quan hệ máu thịt của Quân đội với nhân dân. Công tác dân vận khéo là con đường để xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng, phát huy phẩm chất anh bộ đội Cụ Hồ. Cho dù Quân đội có phát triển chính quy, hiện đại đến đâu thì vẫn phải dựa vào dân, lấy dân làm gốc. Đó là kế sách để xây dựng thế trận lòng dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân mãi mãi phù hợp với truyền thống bách chiến, bách thắng của Quân đội ta.
Tài liệu tham khảo
1. Lê Huy Bình - Đặng Công Thành (2020), Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận và vận dụng trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
https://hatinh.gov.vn/tu-tuong-ho-chi-minh-ve-dan-van-va-van-dung-trong-quan-doi-nhan-dan-viet-nam-hien-nay, 23:22 18/10/2020
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2013), Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới, Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI).
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị, Quyết định số 23-QĐ/TW, ngày 30/7/2021 của Bộ Chính trị.
4. Ngô Thanh Hải (2018), Quân đội nâng cao hiệu quả thực hiện công tác dân vận, Tạp chí Quốc phòng toàn dân. http://tapchiqptd.vn/vi/bao-ve-to-quoc/quan-doi-nang-cao-hieu-qua-thuc-hien-cong-tac-dan-van/12563.html-Thứ Năm, 11/10/2018, 09:31 (GMT+7)
5. Bùi Minh Hoài (2022), Đẩy mạnh thực hiện công tác dân vận theo tư tưởng Hồ Chí Minh. https://dangcongsan.vn/tieu-diem/day-manh-thuc-hien-cong-tac-dan-van-theo-tu-tuong-ho-chi-minh-621985.html. 14/10/2022
6. Đặng Văn Khương (2024), Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp dân vận trong giai đoạn hiện nay.
https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/nghien-cu/-/2018/912402/van-dung-tu-tuong-ho-chi-minh-ve-phuong-phap-dan-van-trong-giai-doan-hien-nay.aspx. 17:18, ngày 14-04-2024
7. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t6, tr.232 - 234.
8. Quân ủy Trung ương, Tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới, Nghị quyết 49-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương.
Đại tá, TS Phùng Thị Phú
Phó Cục trưởng Cục Dân vận