Tiếp tuyến bài về Chế độ dạy thừa giờ tại Trấn Yên (Yên Bái)

Bài 2: 

Chi trả tiền dạy thừa giờ -  không thể im lặng!

TCGCVN – Sau bài phản ánh về việc giáo viên bị chi trả tiền dạy thừa giờ không đúng quy định tại Trấn Yên (Yên Bái), một làn sóng bất bình đang dâng lên trong cộng đồng nhà giáo. Những câu hỏi cụ thể, có cơ sở pháp lý và đầy trách nhiệm được đặt ra: Vì sao giáo viên dạy vượt giờ thực tế mà không được thanh toán đầy đủ? Ai đã ra quyết định "cắt khúc" chế độ? Việc này dựa trên văn bản nào? Và quan trọng hơn cả: trách nhiệm thuộc về cá nhân, đơn vị nào?

Cần chi đúng, chi đủ

Theo thông tin xác thực từ giáo viên và báo cáo kế toán, tổng dự toán chi trả tiền dạy thừa giờ trong năm học 2023–2024 được phê duyệt là 259 triệu đồng.

Tuy nhiên, trên thực tế, số tiền chi ra chỉ là 151 triệu đồng – tương đương 58,31%. Khoảng 108 triệu đồng còn lại chưa được giải trình rõ ràng. Câu hỏi được đặt ra: Nếu ngân sách đã được phê duyệt, tại sao không chi đủ? Nếu ngân sách không đủ, thì vì sao lại phê duyệt đủ? Đã có sự điều chỉnh nào sau phê duyệt, hay đã có sự can thiệp hành chính vào quá trình tổ chức thực hiện?

Việc giáo viên không được nhận đủ phần công sức thực tế đã bỏ ra không chỉ là một vấn đề tài chính. Đó là sự tổn thương về tinh thần, là dấu hỏi lớn về niềm tin đối với việc thực thi chính sách giáo dục công bằng, minh bạch và đúng pháp luật. Sự im lặng không còn là lựa chọn khi quyền lợi chính đáng bị xâm phạm có hệ thống.

Khung pháp lý rõ ràng không thể "lách luật" bằng lý do ngân sách

Điều 35 của Luật Nhà giáo năm 2024 quy định rõ: "Nhà giáo được thanh toán đầy đủ, đúng chế độ đối với phần giờ dạy vượt định mức theo quy định của Chính phủ."

Thông tư liên tịch số 07/2013/TTLT-BGDĐT-BNV-BTC ngày 8/3/2013 cũng nêu rõ:

• Việc thanh toán tiền dạy thêm giờ được thực hiện dựa trên số tiết thực tế vượt định mức,
• Không phụ thuộc vào tình trạng biên chế giáo viên tại đơn vị,
• Không phụ thuộc vào tình hình ngân sách địa phương.

Thông tư số 28/2009/TT-BGDĐT (và Thông tư số 15/2017/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung) xác định cụ thể định mức tiết dạy đối với giáo viên tiểu học và THCS, là cơ sở xác định "giờ dạy vượt". Vậy nên, các tiết vượt định mức phải được thanh toán theo đúng quy trình, không thể thay thế bằng bất kỳ phương pháp khoán hay ước lượng nào.

Cô Tú Anh cho biết: “Ngày 27/6/2025, tôi đã nhận được văn bản số 872/UBND-GDĐT của UBND huyện Trấn Yên trả lời đơn kiến nghị của tôi liên quan đến việc phân công giáo viên dạy liên trường và chi trả tiền dạy thừa giờ trong hai năm học 2022–2023 và 2023–2024. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu nội dung văn bản, phần trả lời về việc chi trả tiền dạy thừa giờ vẫn còn một số điểm chưa rõ ràng …”

Văn bản số 872/UBND-GDĐT của UBND huyện Trấn Yên. Ảnh:( Cô Tú Anh cung cấp)

Cụ thể:

Viện dẫn văn bản không phù hợp: Bản chất là sai đối tượng và sai chế độ UBND huyện Trấn Yên trong các văn bản trả lời đã viện dẫn các nghị quyết HĐND tỉnh (số 49/2022/NQ-HĐND, 71/2021/NQ-HĐND) và Nghị định 60/2021/NĐ-CP để làm căn cứ cho việc chi trả thấp hơn chế độ thực tế.

• Các văn bản này là quy định về phân bổ ngân sách và thực hiện cơ chế tự chủ tài chính, không thay thế hay bãi bỏ Thông tư 07/2013.
• Nghị định 60/2021/NĐ-CP không có điều khoản nào cho phép địa phương chi trả thấp hơn mức chế độ quốc gia đã ban hành vì lý do thiếu ngân sách.

“Việc áp dụng hệ số khoán 1,86 hoặc 2,1 + 0,3 để tính tiền thừa giờ là không đúng chế độ. Đây chỉ là hệ số dùng cho hỗ trợ khi đơn vị thiếu biên chế, không áp dụng cho việc thanh toán tiết vượt định mức thực tế. Nếu giáo viên dạy vượt giờ thực thì phải thanh toán đúng theo số tiết và mức lương cơ sở tương ứng” Cô Tú Anh cho biết thêm.

 Làm rõ vai trò, trách nhiệm của các đơn vị liên quan

Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Trấn Yên:

• Là cơ quan lập và thẩm định dự toán, hướng dẫn phân công chuyên môn.
• Nếu đã phê duyệt mức 259 triệu đồng nhưng lại chi thấp hơn mà không có điều chỉnh chính thức, thì đây là thiếu sót nghiệp vụ và cần làm rõ trách nhiệm thẩm định, kiểm tra, giám sát.

UBND huyện Trấn Yên:

• Là đơn vị ra văn bản hướng dẫn thực hiện, trực tiếp quản lý ngân sách chi thường xuyên.
• Việc thay đổi cách chi trả từ tiết thực sang hệ số khoán không có căn cứ rõ ràng là sai thẩm quyền, làm lệch bản chất chính sách.

Ban Giám hiệu nhà trường:

• Là đơn vị trực tiếp phân công giảng dạy, tổng hợp giờ dạy, gửi danh sách lên phòng GD.
• Nếu không công khai số liệu hoặc không yêu cầu chi đúng chế độ cho giáo viên, thì là thiếu trách nhiệm bảo vệ quyền lợi người lao động.

Phòng Tài chính – Kế hoạch:

• Là cơ quan tham mưu phân bổ kinh phí, kiểm soát thanh toán.
• Nếu tự ý cắt giảm so với dự toán đã duyệt mà không có quyết định điều chỉnh, hoặc sử dụng ngân sách dạy thừa giờ vào mục đích khác, thì cần kiểm tra làm rõ và công khai trước giáo viên và nhân dân.

Không có sự chống đối - mà để giữ công lý

 Cô Tú Anh – giáo viên (nay đã nghỉ hưu) gửi đơn kiến nghị – không đòi hỏi ngoài quy định. Các nội dung cô yêu cầu chỉ là:

• Làm rõ cách tính số tiết dạy vượt định mức.
• Công khai bảng tính chi tiết tiền chi trả theo tiết và thời gian thanh toán.
• Cung cấp biên bản phân công dạy liên trường, xác nhận của hiệu trưởng nơi cô được phân công.

Không có gì sai khi một giáo viên yêu cầu minh bạch trong chế độ chính sách. Ngược lại, đó là hành động dũng cảm, có trách nhiệm với bản thân và tập thể. Việc im lặng mới là điều khiến pháp luật bị bào mòn.

Cần xử lý dứt điểm

1. Công khai bảng thanh toán chi tiết từng giáo viên trong các năm học 2022–2023, 2023–2024 tại tất cả các trường liên quan.
2. Kiểm toán, thanh tra lại toàn bộ việc chi trả dạy thừa giờ theo Thông tư 07/2013.
3. Tổ chức đối thoại 4 bên: giáo viên – hiệu trưởng – Phòng GD – UBND huyện để làm rõ các vướng mắc.
4. Làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc để xảy ra sai phạm và có biện pháp xử lý phù hợp.

Khi chính sách đã rõ, pháp luật đã quy định, thì không ai có quyền "linh hoạt" theo cách làm tổn hại người lao động. Một tiết dạy thừa – là mồ hôi, là trí lực của người thầy. Việc chi trả đúng – là giữ uy tín ngành, là bài học đạo đức cho học sinh, là nền tảng công bằng xã hội.

Minh bạch không phải là đặc ân. Đó là nguyên tắc.

Im lặng không thể kéo dài. Giáo viên – không xin quyền lợi, chỉ đòi đúng những gì luật pháp đã ban hành.

Khi sự thật được tôn trọng, thì công lý sẽ không còn là khái niệm xa vời.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của các Cựu giáo chức, các giáo viên tại Yên Bái nói riêng và trên cả nước nói chung, mà quan trọng hơn cả đó là sự trân quý những gì mà đội ngũ giáo viên đã cống hiến cả cuộc đời họ cho sự nghiệp giáo dục.

Linh Tuệ