Tăng cường xây dựng Đảng vững mạnh cả về Chính trị, Tư tưởng, Đạo đức, Tổ chức và Cán bộ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh: “Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”[1]. Đây là bốn mặt của công tác xây dựng Đảng, có quan hệ mật thiết với nhau, là tiền đề của nhau. Tăng cường xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ vừa là nhiệm vụ thường xuyên, đồng thời là đòi hỏi cấp bách, là một nội dung trọng tâm trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

1. Tăng cường hơn nữa xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị

Xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị là quá trình xây dựng cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng đúng đắn, phù hợp với quy luật khách quan và tổ chức thực hiện thắng lợi cương lĩnh, đường lối đó trong thực tiễn, bảo đảm cho quyền lực chính trị và vị trí, vai trò lãnh đạo của Đảng không ngừng được củng cố và nâng cao. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa sinh tử không chỉ đối với Đảng, mà cả đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta, là tiền đề cho công tác Xây dựng Đảng trên các mặt khác. Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị cần tập trung một số nội dung:

Một là, tiếp tục tuyên truyền, giáo dục, quán triệt sâu sắc, rộng rãi cho toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng trong bất cứ hoàn cảnh nào, làm cho lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thực sự thấm sâu trong trái tim, khối óc của mỗi đảng viên và mỗi người dân; làm cho mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi người dân nhận thức sâu sắc, đầy đủ về nội dung của Nghị quyết Đại hội XIII, nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mỗi người, mỗi tổ chức, địa phương, tạo sự đồng thuận cao trong việc thực hiện nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Hai là, các cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị khẩn trương cụ thể hóa thành các chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã được ban hành. Đây là văn kiện pháp lý cao nhất của Đảng, tập trung trí tuệ của toàn Đảng, thể hiện ý chí và khát vọng của toàn Đảng và toàn dân tộc ta. Tất cả các tổ chức, các cơ quan, đơn vị, các cấp, các ngành trong hệ thống chính trị nước ta, tất cả cán bộ, đảng viên của Đảng đều phải nghiêm túc thực hiện. Nghị quyết Đại hội đã xác định cụ thể mục tiêu phấn đấu của toàn Đảng và đất nước ta đến năm 2025, 2030 và 2045.

Trên cơ sở các mục tiêu, chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội đã nêu, các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị trong toàn hệ thống chính trị cần cụ thể hóa thành các đề án, chương trình, kế hoạch thực hiện nghị quyết theo chức năng, nhiệm vụ của mình. Các đề án, chương trình, kế hoạch hành động của mỗi cơ quan, đơn vị là những định hướng, những giải pháp cụ thể để thực hiện nghị quyết của Đảng. Các đề án, chương trình, kế hoạch càng cụ thể, bám sát nội dung của Nghị quyết, phù hợp với đặc điểm từng cơ quan, đơn vị, địa phương, sát với thực tiễn… thì khả năng thực hiện nghị quyết sẽ thành công cao hơn, nghị quyết sẽ đi vào cuộc sống nhanh hơn. Đây là bước thứ hai trong quá trình đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống.

Ba là, tập trung lãnh đạo thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội XIII đã đề ra. Đây là một trong những khâu mấu chốt, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị.

Quyền lực chính trị, vai trò, uy tín chính trị của một Đảng cầm quyền được thể hiện trên hai phương diện. Một là, Đảng có Cương lĩnh, đường lối, nghị quyết đúng đắn, được đại đa số dân cư đồng tình, ủng hộ. Hai là, Cương lĩnh, đường lối, nghị quyết đó phải được thể hiện trong thực tiễn, đi vào cuộc sống, làm biến đổi thực tiễn, mang lại hạnh phúc, ấm no cho nhân dân, sự hùng cường của đất nước. Nghị quyết đó phải được toàn thể cán bộ, đảng viên của Đảng và toàn thể nhân dân tự giác chấp hành nghiêm minh và thực hiện có hiệu qủa.

Đại hội Đảng lần thứ XIII “đã thành công rất tốt đẹp”. Tuy nhiên, theo Tổng Bí thư, Nguyễn Phú trọng, “Đây chỉ là mở đầu. Làm được hay không, có biến Nghị quyết thành hiện thực sinh động hay không, có làm ra của cải vật chất, mang lại giàu có và hạnh phúc cho nhân dân hay không mới là thành công thực tế của Đại hội”. Mang lại giàu có cho đất nước, hạnh phúc cho nhân dân là mục tiêu lý tưởng của Đảng, là khát vọng của cả dân tộc. Chỉ có sự kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng đường lối, nghị quyết đúng đắn với việc tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, nghị quyết đó trong thực tiễn thì quyền lực và uy tín chính trị của Đảng mới được nâng cao và không ngừng được củng cố, vai trò lãnh đạo của Đảng mới được giữ vững.

Bốn là, tập trung củng cố, nâng cao trí tuệ, năng lực lãnh đạo và cầm quyền của Đảng;

Đảng ta là Đảng duy nhất cầm quyền lãnh đạo Nhà nước và xã hội; là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, là hạt nhân chính trị, quy tụ sức mạnh đại đoàn kết của cả dân tộc. Để xứng đáng với vị trí, vai trò đó, để Đảng thực sự vững mạnh về chính trị, Đảng cần thường xuyên chăm lo củng cố vị trí, vai trò lãnh đạo, nâng cao trí tuệ, năng lực cầm quyền của Đảng đối với hệ thống chính trị và đối với toàn xã hội. Để nâng cao trí tuệ, năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, mọi tổ chức đảng phải chủ động nâng cao năng lực dự báo, hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách; phải thường xuyên chăm lo nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp, nâng cao trình độ, năng lực mọi mặt cho mọi cán bộ, đảng viên, làm cho họ xứng đáng là những chiến sĩ tiên phong, vững vàng về lập trường, quan điểm chính trị, kiên định với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng không dao động ngả nghiêng, vẫn một lòng theo Đảng và tận tụy phục vụ nhân dân.

Năm là, tập trung đẩy mạnh cuộc đấu tranh bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, ngăn chặn các quan điểm sai trái, thù địch nhằm chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân ta, xuyên tạc lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đấu tranh ngăn chặn những hiện tượng tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, xa rời nhân dân, đặc quyền, đặc lợi và các hiện tượng suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng.

Trong giai đoạn hiện nay, các thế lực thù địch chưa hề từ bỏ âm mưu chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam, chia rẽ mối quan hệ, gắn bó máu thịt giữa Đảng và nhân dân. Xuyên tạc, làm lu mờ bản chất cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; xuyên tạc những thành quả của công cuộc đổi mới, những thành công trong lãnh đạo của Đảng ta.

Cùng với sự chống phá của các thế lực thù địch, những hiện tượng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, lợi ích nhóm, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng và các cơ quan Nhà nước đang phá hoại Đảng từ bên trong, đang làm sói mòn lòng tin của nhân dân với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa. Sự cấu kết chống phá giữa các thế lực thù địch bên ngoài và sự ủng hộ, nội kích, phá hoại từ bên trong sẽ là một trong những nguy cơ vô cùng nguy hiểm, phá hoại uy tín, thanh danh và làm suy yếu nền tảng tư tưởng chính trị của Đảng.

Vì vậy, tập trung đấu tranh ngăn chặn các quan điểm sai trái, sự chống phá của các thế lực thù địch và đấu tranh ngăn chặn sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các hiện tượng “lợi ích nhóm”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của một bộ phận cán bộ, đảng viên, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, làm cho Đảng thực sự trong sạch về đạo đức, vững mạnh về chính trị là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác xây dựng Đảng về chính trị hiện nay.

2. Tiếp tục xây dựng Đảng vững vàng về tư tưởng, tiên phong về lý luận

Xây dựng Đảng vững vàng về tư tưởng, tiên phong về lý luận là một trong những nhiệm vụ cơ bản có vị trí vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, góp phần giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trưởng tư tưởng, niềm tin của cán bộ, đảng viên đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa; tạo sự đoàn kết thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động trong Đảng và toàn xã hội, góp phần rất quan trọng trong cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận giành thắng lợi. Xây dựng Đảng vững về tư tưởng, tiên phong về lý luận không chỉ có tác động tích cực đối với việc xây dựng, phát triển đường lối, nhiệm vụ chính trị, mà có ý nghĩa quyết định đối với toàn bộ các mặt của công tác xây dựng Đảng. V.I. Lênin từng chỉ ra rằng: “Chỉ Đảng nào được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong”[2]

Về thực chất, xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam vững về tư tưởng, tiên phong về lý luận trong giai đoạn hiện nay là quá trình xây dựng, bảo vệ, củng cố vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng; là quá trình đổi mới tư duy và phương pháp nhận thức của Đảng về quy luật vận động và phát triển của xã hội, về vận dụng và phát triển sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về chủ nghĩa xã hội, về Đảng cầm quyền, về đấu tranh giai cấp cho phù hợp bối cảnh và điều kiện mới. Để xây dựng Đảng vững mạnh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận giai đoạn hiện nay cần tập trung một số giải pháp:

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể, của mọi cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân về vị trí, vai trò của công tác tư tưởng, lý luận.

Để công tác tư tưởng, lý luận của Đảng đạt kết quả cao, trước hết cần xác định công tác tư tưởng, lý luận là trách nhiệm của toàn Đảng, Nhà nước, của từng cấp ủy, cơ quan chính quyền, từng cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của công tác tư tưởng, lý luận cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là làm cho mỗi cấp ủy, bí thư cấp ủy, thủ trưởng cơ quan, đơn vị nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của công tác tư tưởng, lý luận.

Hai là, tiếp tục nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện, phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh và điều kiện mới.

Trong điều kiện hiện nay, các cơ quan chức năng, các nhà khoa học cần làm rõ những giá trị lý luận cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Leenin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần phải được duy trì, củng cố; đồng thời cần nghiên cứu, bổ xung, phát triển những luận điểm lý luận mới cho phù hợp với bối cảnh và điều kiện mới. Đây là nhiệm vụ thường xuyên và quan trọng của công tác tư tưởng hiện nay.

Ba là, đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức công tác tư tưởng, lý luận trong bối cảnh mới theo hướng chủ động, thiết thực, hiệu quả.

Trước hết, cần xác định rõ nội dung công tác tư tưởng, lý luận cho phù hợp với từng đối tượng, từng thời gian, điều kiện hoàn cảnh cụ thể hiện nay. Nội dung công tác tư tưởng lý luận cần tập trung vào những vấn đề cụ thể, những vấn đề bức xúc mà thực tiễn công cuộc đổi mới, phát triển đất nước đang đặt ra, những vấn đề mà xã hội đang quan tâm; phải góp phần tháo gỡ những vướng mắc, khó khó khăn trong quá trình phát triển đất nước.

Đặc biệt, nội dung trọng tâm của công tác tư tưởng, lý luận hiện nay là phải tập trung vào việc bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch, các hiện tượng “tự diến biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Coi trọng việc giáo dục, tuyên truyền để mọi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, mọi người dân, nhất là thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên nhận thức đầy đủ, sâu sắc vai trò, công lao của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, về mô hình chủ nghĩa xã hội và con đường tất yếu đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam....

Tiếp tục đổi mới phương thức công tác tư tưởng, lý luận mà trước hết là đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư tưởng theo hướng thiết thực, hiệu quả, phù hợp đối tượng. Cần khắc phục sớm tình trạng một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên lười học, ngại học lý luận. Xây dựng, hoàn chỉnh các quy định, quy chế để mỗi cán bộ, đảng viên phải tích cực và thường xuyên học tập lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, không ngừng trau dồi bản lĩnh chính trị, giữ vững lập trường của giai cấp công nhân. Tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức cảnh giác cách mạng cho mọi cán bộ, đảng viên và nhân dân về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, trên cơ sở đó nâng cao sức đề kháng xã hội, nhất là cho thế hệ trẻ thanh niên, học sinh, sinh viên.

Đổi mới mạnh mẽ phương thức công tác tư tưởng, lý luận theo hướng vừa giữ vững nguyên tắc, vừa mềm dẻo, linh hoạt, có cơ sở lý luận và thực tiễn, có tính khách quan và khả năng thuyết phục, phù hợp với trình độ, tâm lý, nguyện vọng, nhu cầu của từng đối tượng cụ thể.

Xây dựng, bảo vệ nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng cần quán triệt phương châm “tích cực, chủ động, kịp thời, từ xa, từ sớm”; chủ động kịp thời nắm bắt, dự báo, xử lý những vấn đề tư tưởng nảy sinh trong đời sống xã hội, kiên quyết không để lây lan các hiện tượng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, không để các thế lực thù địch lợi dụng nhằm xuyên tạc, chống phá ta .

Bốn là, tăng cường phối hợp các tổ chức, cơ quan chức năng, các lực lượng nhằm huy động mọi nguồn lực xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh ngăn chặn các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận.

Công tác tư tưởng, lý luận và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là trách nhiệm chủ yếu trực tiếp của Đảng, của các cấp ủy nhưng rất cần sự tham gia phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng của Đảng với Nhà nước, giữa các cơ quan của Trung ương với các địa phương, giữa cấp ủy, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể nhân dân, giữa trong ước với nước ngoài… nhằm huy động mọi nguồn lực xã hội, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo nên một nguồn lực tổng hợp trên mặt trận tư tưởng, lý luận của Đảng.

Tăng cường sự phối hợp của cấp ủy đảng với chính quyền, mặt trận và các đoàn thể nhân dân phải quán triệt nguyên tắc Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ. Đảng lãnh đạo bằng đường lối, chủ trương chính sách; Nhà nước quản lý bằng pháp luật, bằng các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và nhân dân làm chủ thông qua cơ chế dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp, được bảo đảm bằng pháp luật.

Năm là, tiếp tục củng cố tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng, lý luận

Trước hết, sớm kiện toàn việc xây dựng các cơ quan tham mưu cấp ủy, các lực lượng chuyên trách công tác tư tưởng, lý luận theo hướng tinh gọn, trong sạch, đủ mạnh, có nghiệp vụ tinh thông, sắc sảo, nhạy bén về chính trị, đủ sức tham mưu kịp thời, chính xác cho cấp ủy về công tác tư tưởng lý luận.

Củng cố, kiện toàn lại cơ quan truyền thông đại chúng theo hướng tinh thông, chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu quả. Tập trung xây dựng đội ngũ các nhà khoa học lý luận đầu ngành, có trình độ, năng lực sắc xảo đủ sức phản bác lại các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận. Đây là vấn đề hết sức quan trọng, góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng và phát triển lý luận của Đảng hiện nay.

Sáu là, Tăng cường đầu tư nguồn lực, cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật cho công tác tư tưởng, lý luận; xây dựng môi trường văn hóa, xã hội lành mạnh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ phục vụ công tác tuyên truyền; kịp thời cung cấp thông tin, dịch vụ truyền thông cho nhân dân về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm định hướng dư luận xã hội, giữ vững niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Phát triển kinh tế - xã hội bền vững, xây dựng môi trường văn hóa xã hội lành mạnh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân là mục tiêu, yêu cầu xuyên suốt trong quá trình phát triển đất nước. Kết hợp chặt chẽ, hợp lý và hài hòa giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, xã hội và bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, của các cấp chính quyền, các bộ, ngành và địa phương, các cơ quan, doanh nghiệp, đoàn thể xã hội, các cộng đồng dân cư và mỗi người dân.

3. Tập trung xây dựng Đảng trong sạch về đạo đức

Xây dựng Đảng về đạo đức là một vấn đề mới mẻ, được Đại hội Đảng lần thứ XIII xem là một trong bốn mặt của công tác xây dựng Đảng: xây dựng Đảng về chính trị; về tư tưởng; về tổ chức và về đạo đức. Trong điều kiện Đảng cầm quyền lãnh đạo Nhà nước và xã hội, xây dựng Đảng trong sạch về đạo đức là một nội dung quan trọng của công tác xây dựng Đảng, tạo nên uy tín của Đảng và lòng tin của nhân dân đối với Đảng, nhà nước và chế độ. Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng Đảng trong sạch về đạo đức trở thành vấn đề cấp bách; vì đạo đức cách mạng là “cái gốc” của mỗi cán bộ, đảng viên, của mỗi tổ chức đảng. Để tăng cường xây dựng Đảng trong sạch về đạo đức, cần tập trung một số giải pháp:

Một là, tăng cường giáo dục, phát huy vai trò gương mẫu, ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên.

Từ xa xưa, Cụ Nguyễn Du đã từng nói: “Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ ra rằng: “Đạo đức là gốc của người cách mạng”. “Không có đạo đức cách mạng thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”[3]. Tuy nhiên, đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên “Không phải từ trên trời rơi xuống” mà nó phải được nhận thức đầy đủ, thấm sâu vào trong tim mỗi người và không ngừng được tu dưỡng, rèn luyện bền bỉ hàng ngày. Vì vậy, các tổ chức đảng phải thường xuyên tuyên truyền, giáo dục cán bộ, đảng viên nhận thức đầy đủ ý nghĩa của đạo đức cách mạng, của việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức; phải thường xuyên xây dựng ý thức tự phê bình và phê bình, rèn luyện thói quen hành vi đạo đức, ý chí phấn đấu, hy sinh, tính kỷ luật, tinh thần trách nhiệm… cho cán bộ, đảng viên

Hai là, xây dựng các cơ chế, quy chế, quy định cụ thể và tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên; kiên quyết đấu tranh loại bỏ những kẻ cơ hội, suy thoái đạo đức, lối sống ra khỏi bộ máy của các cơ quan công quyền .

Quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên thông qua các cơ chế, quy chế, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước là một trong những biện pháp giáo dục, rèn luyện và giữ gìn đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên rất hiệu quả. Thực tế trong thời gian qua cho thấy, tình trạng suy thoái đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực phát triển phức tạp, có nguy cơ tăng cao là một phần do hệ thống các quy chế, quy định của Đảng, Nhà nước, của các cơ quan, đơn vị chưa đồng bộ, thực hiện thiếu nghiêm túc, công tác kiểm tra, giám sát thiếu thường xuyên. Vì vậy, các cấp ủy đảng, người đứng đầu các cơ quan đơn vị cần cụ thể hóa các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước và xây dựng các quy chế, quy định làm căn cứ, cơ sở cho việc tư dưỡng, rèn luyện đạo đức và làm căn cứ để đánh giá đạo đức của cán bộ, đảng viên.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thông qua đó để phát hiện những tấm gương tiêu biểu, để phát hiện kịp thời cảnh báo, răn đe những biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống, mức độ uy tín, tín nhiệm của cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng đối với nhân dân. Theo Hồ Chí Minh: “Muốn chống bệnh quan liêu, bệnh bàn giấy; muốn biết các nghị quyết có được thi hành không, thi hành có đúng không; muốn biết ai ra sức làm, ai làm qua chuyện, chỉ có một cách là khéo kiểm soát. Kiểm soát khéo, bao nhiêu khuyết điểm lòi ra hết, hơn nữa, kiểm soát khéo, về sau khuyết điểm nhất định bớt đi”[4].

Nội dung kiểm tra giám sát tập trung vào việc tu dưỡng rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng; việc đấu tranh tự phê bình và phê bình trong nội bộ Đảng; việc xử lý kỷ luật cán bộ, đảng viên vi phạm đạo đức, lối sống; việc thực hiện các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ; đặc biệt kiểm tra, giám sát vai trò gương mẫu của người đứng đầu tổ chức đảng trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng.

Tăng cường kiểm tra, giám sát thường xuyên của cấp trên, các cơ quan chuyên môn và của nhân dân, kiên quyết không để một cá nhân, tổ chức nào của Đảng đứng ngoài sự kiểm tra, giám sát của Đảng, pháp luật của Nhà nước; không có “vùng cấm”, không để “hạ cánh an toàn”, không có “đặc quyền” hay ngoại lệ. Phương châm là, bất cứ ai, ở đâu, cấp nào được giao quyền lực và trách nhiệm thì quyền lực và trách niệm phải được kiểm soát. Kiểm soát chặt chẽ quyền lực và trách nhiệm là một trong những mũi đột phá, cấp bách của công tác xây dựng Đảng hiện nay.

Ba là, gắn chặt công tác xây dựng Đảng về đạo đức với công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Những nội dung xây dựng Đảng về đạo đức luôn gắn chặt với xây dựng bản lĩnh, lập trường, quan điểm chính trị, với xây dựng bộ máy tổ chức trong sạch vững mạnh. Một đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn tận tụy với công việc, có trách nhiệm với nhân dân, luôn trung thành với Đảng, với Tổ quốc… thì nền tảng tư tưởng của Đảng sẽ vững chắc, bộ máy tổ chức tinh gọn, hoạt động hiệu quả, có kỷ luật nghiêm minh, nội bộ luôn đoàn kết, nhất trí,… Ngược lại, nếu nền tảng tư tưởng của Đảng được xây dựng vững chắc, bộ máy tổ chức tinh gọn, hoạt động hiệu quả sẽ góp phần rất quan trọng trong việc giáo dục, rèn luyện tác phong, lối sống, thái độ, đạo đức… của mỗi cán bộ, đảng viên. Vì vậy, xây dựng Đảng về đạo đức phải gắn liền với xây dựng đảng về tổ chức và xây dựng đảng về chính trị tư tưởng vững mạnh. Thông qua công tác tổ chức để rèn luyện, sàng lọc chất lượng cán bộ, đảng viên.

Bốn là, tiếp tục thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, có hiệu quả các nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên.

Tập trung thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, Nghị quyết Trung ương 4, Nghị quyết Trung ương 7, Nghị quyết Trung ương 8 khóa XII, gắn chặt với việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và với các Quy định số 47-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khoá XI về “Những điều đảng viên không được làm”, Quy định 101-QÐ/TW ngày 7/6/2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”, Quy định 55-QĐ/TW ngày 19/12/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”, Luật Phòng, chống tham nhũng, …

Năm là, xác định rõ tiêu chí, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức làm căn cứ để giáo dục, rèn luyện và đánh giá đạo đức của cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng.

Lâu nay, công tác xây dựng Đảng về đạo đức được Đảng ta quan tâm, được các cấp ủy, tổ chức đảng chú trọng. Tuy nhiên, nội dung xây dựng Đảng về đạo đức còn chung chung, thiếu cụ thể. Trong nhận thức, chúng ta mới tiếp cận nội dung đạo đức của cá nhân mà chưa cụ thể hóa thành những tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể về đạo đức của cá nhân và của tổ chức đảng; khi nhận xét, đánh giá, khi giáo dục, rèn luyện đạo đức thường là chung chung, trừu tượng. Vì vậy, cần xây dựng tiêu chí, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức của tổ chức đảng và của cán bộ, đảng viên của Đảng trong giai đoạn hiện nay. Xác định tiêu chí, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức phải cụ thể, gắn với từng chức danh, từng cương vị công tác của mỗi người. Đây là nội dung rất quan trọng, là căn cứ để đánh giá đạo đức, là cơ sở để xây dựng, rèn luyện đạo đức của mỗi cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng.

4. Xây dựng Đảng tinh gọn về tổ chức và nâng cao chất lượng cán bộ

Xây dựng Đảng tinh gọn về tổ chức và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ có ý nghĩa quyết định sức mạnh của Đảng, quyết định việc thực hiện đư­ờng lối, chính sách của Đảng, đến sự thành bại của cách mạng. Xây dựng đảng tinh gọn về tổ chức và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ là nhiệm vụ cơ bản, trọng tâm của công tác xây dựng Đảng hiện nay. Xây dựng Đảng tinh gọn về tổ chức và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, cần tập trung vào các giải pháp:

Một là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy về công tác tổ chức của Đảng.

Muốn xây dựng Đảng tinh gọn về tổ chức, trước hết cần đổi mới mạnh mẽ tư duy về công tác tổ chức của đảng cho phù hợp với điều kiện và bối cảnh mới. Đây là khâu đầu tiên để đổi mới công tác tổ chức của Đảng. Bộ máy tổ chức của hệ thống chính trị nước ta ra đời và tồn tại rất lâu theo mô hình của một số nước xã hội chủ nghĩa trước đây, khi đang tồn tại cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp, khi đất nước còn chiến tranh. Mô hình này ngày nay không phù hợp với cơ chế thị trường, với hội nhập quốc tế. Vì vậy, cần đổi mới tư duy về công tác tổ chức.

Đổi mới tư duy về công tác tổ chức cần quán triệt các quan điểm, phương châm: 1) Việc ra đời, tách nhập, sắp xếp một cơ quan, tổ chức nào đó là do nhu cầu xã hội, không lấy ý chí chủ quan của người lãnh đạo để áp đặt một cách tùy tiện, thiếu cơ sở khoa học - thực tiễn. 2) Đẩy mạnh xã hội hóa một số lĩnh vực hoạt động công lập nhằm giảm biên chế, kinh phí, tạo cơ hội, khai thác tiểm năng của xã hội. Đối với những cơ quan, tổ chức có chức năng mà xã hội đảm đương được thì nhà nước nhất thiết không thành lập tổ chức, cơ quan trong lĩnh vực đó. 3) Một lĩnh vực hoạt động chỉ có một cơ quan đảm nhiệm, không để chồng chéo, trùng lắp. Tiếp tục thực hiện thí điểm hợp nhất một số cơ quan, tổ chức đảng và nhà nước có chức năng, nhiệm vụ trùng lặp hoặc gần nhau. 4) Việc sắp xếp, cơ cấu lại tổ chức bộ máy phải bảo đảm theo hướng “gọn” trước, “tinh” sau; có nghĩa là, kết hợp rà soát lại chức năng của các cơ quan, tổ chức gắn với việc mô tả vị trí công việc, chức danh để kết hợp giảm biên chế với giảm đầu mối tổ chức, sau đó, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy tổ chức và con người.

Hai là, tập trung quyết liệt vào việc xây dựng, kiện toàn mô hình tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị thật sự khoa học theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII, bảo đảm để cho bộ máy của toàn hệ thống chính trị thực sự gọn nhẹ, hoạt động thông suốt, thực sự có hiệu lực, hiệu quả, vừa bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, vừa phát huy mạnh mẽ vai trò của Nhà nước và các tổ chức trong hệ thống chính trị, bảo đảm quyền làm chủ thực sự của nhân dân. Trong đó tập trung xây dựng, củng cố bộ máy tổ chức các cơ quan nhà nước thực sự trong sạch, tinh gọn, hoạt động hiệu lực và hiệu quả.

Ba là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ vững về chính trị, tư tưởng, sạch về đạo đức, cao về trình độ, năng lực, nghiêm minh về kỷ luật.

Đây là “Khâu then chốt” của “Vấn đề then chốt”. Chỉ có một đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự vững mạnh về chính trị, tư tưởng, trong sạch, liêm khiết về đạo đức, cao về trình độ trí tuệ và năng lực, không quan liêu, tham nhũng, thật sự là “đày tớ” của nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân, được nhân dân tin yêu, quí trọng, có ý thức kỷ luật nghiêm minh… thì Đảng mới có cương lĩnh, đường lối đúng đắn, mới tổ chức thực hiện có hiệu quả đường lối chủ trương chính sách đó trong thực tiễn.

Để xây dựng được một đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, có kỷ luật nghiêm minh, cần tập trung một số việc: 1) tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt, người đứng đầu, đặc biệt là cán bộ cấp chiến lược thực sự vững vàng, trong sạch, gương mẫu. 2) Tập trung kiểm soát quyền lực và trách nhiệm. Mọi cán bộ, đảng viên đều phải được giao nhiệm vụ, giao trách nhiệm. Khi đã được giao trách nhiệm, quyền lực thì quyền lực, trách nhiệm phải được kiểm soát, rõ ràng. Nguyên tắc là, ở đâu được giao trách nhiệm và quyền lực thì quyền lực và trách nhiệm phải được kiểm soát chặt chẽ. 3) quyết liệt hơn nữa trong cuộc đấu tranh chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; xây dựng cơ chế, quy chế để sàng lọc, loại bỏ những kẻ cơ hội thoái hóa, biến chất ra khỏi bộ máy Đảng và nhà nước. Dứt khoát phải thực hiện cơ chế “có vào, có ra, có lên, có xuống”. Có cơ chế khen, chê, thưởng phạt nghiêm minh, rõ ràng, công tội phân minh, công bằng, công khai. Không để có tình trạng dựa dẫm tập thể, trốn tránh trách nhiệm khi có sai phạm.

Bốn là, thể chế hóa và hoàn thiện các quy chế, quy định về công tác tổ chức và cán bộ, tăng cường kiểm tra, giám sát công tác tổ chức và cán bộ.

Đây là công cụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tổ chức và cán bộ. Trước hết, tập trung xây dựng và hoàn thiện hệ thống các nguyên tắc, cơ chế, quy chế về công tác tổ chức và cán bộ một cách đồng bộ, đồng thời triển khai việc thực hiện các nguyên tắc, kỷ luật đảng nghiêm minh, nhất là thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung, dân chủ.

Phải thông qua cơ chế, quy định của Đảng, Nhà nước, của các tổ chức đảng, chính quyền, thông qua hệ thống công cụ pháp lý để kiểm tra, kiểm soát, giám sát công tác tổ chức và quản lý chặt đội ngũ cán bộ; Đề cao trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu trong công tác tổ chức và cán bộ,… Cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ của các cơ quan cấp trên đối với các tổ chức, cơ quan cấp dưới. Dựa vào dân để kiểm tra, quản lý, giám sát hoạt động và chất lượng cán bộ

Gắn chặt việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các tổ chức và đội ngũ cán bộ với cuộc đấu tranh phòng chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Công tác tổ chức và cán bộ phải góp phần quan trọng trong việc sàng lọc cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất; kiên quyết không để những kẻ cơ hội chui sâu, leo cao và núp bóng tổ chức để mưu lợi cho bản thân./.

Danh mục tài liệu tham khảo

1. Đảng cộng sản Việt nam; Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới, (Đại hội VI, VII, VIII, IX); NXBCTQG, Hà nội, 2005.
2. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành trung ương khóa X, NXBCTQG, HN, 2007;
3. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện hội nghị lần thứ tư, Ban chấp hành trung ương khóa XI, NXBCTQG, HN, 2013
4. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành trung ương khóa XII, VPTW, 2016
5. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành trung ương khóa XII, VPTW, 2017
6. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện hội nghị lần thứ bảy, Ban chấp hành trung ương khóa XII, VPTW, 2018.
7. Đảng cộng sản Việt nam, Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII, 2 tập; NXBCTQG, HN, 2021
8. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 5, tập 7, tập.9, tập 12, tập 15, Nxb CTQG, Hà Nội, 2011, .
9. Nguyễn Phú Trọng chủ biên“Xây dựng và chỉnh đốn Đảng, một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
10. Trương Thị Thông, Lê Kim Việt (Đồng chủ biên) “Bệnh quan liêu trong công tác cán bộ ở nước ta hiện nay", NXBCTQG, (tái bản lần thứ ba, 2014),
11. Nguyễn Minh Tuấn“Xây dựng Đảng về đạo đức cần gắn chặt với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức” Tạp chí cộng sản, tháng 6-2017.
12. Lê Kim Việt. (Chủ biên), Mối quan hệ giữa xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức với xây dựng Đảng về đạo đức; NXB LLCT, 2020.

PGS.TS. Lê Kim Việt, Giảng viên cao cấp Học viện CTQG Hồ Chí Minh