Giải mã đề thi tham khảo tốt nghiệp THPT 2025
TCGCVN - Đề tham khảo kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 hầu như được thiết kế theo các dạng mới. Các năm trước đề thi chủ yếu để đánh giá kiến thức, còn đề tham khảo năm 2025 chủ yếu đánh giá năng lực.
Đề thi tham khảo đã được cải tiến để đánh giá năng lực học sinh và nâng cao khả năng phân loại thí sinh, dựa trên lý thuyết khảo thí cổ điển và hiện đại, theo khuyến nghị của Viện Khảo thí Giáo dục Hoa Kỳ (ETS) và kết quả thử nghiệm. Trong định dạng mới, tất cả các môn học (ngoại trừ môn Văn thi theo hình thức tự luận) sẽ có tối đa ba dạng thức câu hỏi trắc nghiệm. Ngoài câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn đã quen thuộc, đề thi còn bổ sung hai dạng thức mới: câu hỏi trắc nghiệm dạng đúng/sai và câu hỏi trắc nghiệm dạng trả lời ngắn. Những thay đổi này nhằm tạo ra một hệ thống đánh giá hiện đại, chính xác và toàn diện hơn.
Hai dạng thức câu hỏi mới gần gũi với câu hỏi tự luận, yêu cầu học sinh có kiến thức, kỹ năng toàn diện để đạt điểm tối đa, hạn chế việc sử dụng "mẹo" trong câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn. Đề thi không chỉ đánh giá năng lực chung mà còn phân tích các thành phần năng lực riêng theo từng môn. Ví dụ, các câu II.1, II.2 (môn Hóa) và II.1, II.3 (môn Vật lý) nhằm đánh giá tư duy khoa học trong việc tìm hiểu thế giới tự nhiên, chứ không chỉ là "câu thí nghiệm."
Mỗi câu hỏi đều gắn với chỉ báo năng lực cụ thể và được phân loại theo ba cấp độ tư duy: biết, hiểu, vận dụng với tỉ lệ 4-3-3. Tuy nhiên, không phải câu hỏi khó luôn tương ứng với mức độ vận dụng cao; sự quen thuộc của học sinh với câu hỏi cũng ảnh hưởng đến cách đánh giá độ khó. Đánh giá năng lực cần dựa vào bối cảnh cụ thể và các câu hỏi gắn với tình huống có ý nghĩa trong thực tiễn hoặc khoa học, từ đó phản ánh đúng biểu hiện của năng lực học sinh.
Có nhiều bản sách giáo khoa nhưng mục đích đến là yêu cầu cần đạt của chương trình
Nếu kỳ thi riêng của các trường đại học không thay đổi, học sinh sẽ phải theo hai chương trình. Đề thi cũ tập trung vào kiến thức và yêu cầu học thuộc sách giáo khoa, trong khi đề tham khảo mới đánh giá năng lực và tuân thủ mục tiêu của chương trình phổ thông 2018. Học sinh có thể sử dụng bất kỳ sách giáo khoa nào hoặc không học theo sách, miễn là hoàn thành yêu cầu cần đạt.
Việc có nhiều bộ sách giáo khoa cung cấp tài liệu phong phú mà không gây khó khăn trong kiểm tra. Đề thi không cần phân bố đều câu hỏi theo mạch nội dung, mà chỉ cần đánh giá một số nội dung nhất định. Quan trọng là học sinh hiểu bản chất vấn đề thay vì chỉ thực hiện các tính toán phức tạp.
Với đề tham khảo, sẽ có sự phân hóa trong kết quả, tạo dữ liệu đáng tin cậy cho tuyển sinh. Tuy nhiên, nếu các trường đại học ra đề không tuân thủ chương trình phổ thông 2018, học sinh sẽ phải học thêm chương trình khác, dẫn đến sự phát triển mạnh mẽ của các lớp ôn luyện trên mạng xã hội.
Bùi Bình