70 năm Hiệp định Geneva: Sức mạnh quan trọng, nhưng bền vững nhờ vị thế chắc chắn.
TCGCVN - Năm 1954, Hiệp định Geneva về đình chiến ở Việt Nam đã khởi đầu một giai đoạn mới trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước cho người Việt Nam.
Tin về Chiến thắng Điện Biên Phủ của quân đội Việt Nam chiều 7/5/1954 được truyền đến Geneva và ngay sáng sớm ngày 8/5 (giờ Geneva), vấn đề Đông Dương chính thức được đưa lên bàn nghị sự (Ảnh: Tư liệu TTXVN).
Sau hơn 70 năm, Hội nghị Geneva và Hiệp định lịch sử đã để lại nhiều bài học quý giá, nhấn mạnh vào sự gắn kết chặt chẽ giữa thế lực và ngoại giao. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng phát biểu: "Thực lực mạnh, ngoại giao sẽ thắng lợi. Thực lực là cái chiêng mà ngoại giao là tiếng."
Theo Giáo sư - Tiến sĩ Vũ Minh Giang, Hiệp định Geneva không chỉ đơn thuần là sự kiện ngoại giao, mà là kết quả của một quá trình đấu tranh lâu dài cho độc lập dân tộc, bắt đầu từ cuộc Cách mạng tháng Tám và 9 năm kháng chiến chống Pháp, với Điện Biên Phủ là trung tâm. Hiệp định Geneva thể hiện thành công của cuộc kháng chiến vĩ đại, nhấn mạnh sự quan trọng của thế lực và sự thừa nhận của đối phương trong ngoại giao.
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, từ giữa năm 1953, khi Hiệp định đình chiến tại bán đảo Triều Tiên được ký kết, xu thế hòa hoãn trên thế giới phát triển mạnh mẽ, các nước lớn muốn giải quyết các xung đột và chiến tranh bằng thương lượng.
Ngày 18/2/1954, tại Berlin, Hội nghị ngoại trưởng bốn nước Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp đã thống nhất triệu tập một hội nghị quốc tế ở Geneva (Thụy Sỹ) để giải quyết vấn đề Triều Tiên và lập lại hòa bình ở Đông Dương.
Ngày 26/4/1954, Hội nghị Geneva bắt đầu diễn ra đồng thời với tình hình khốc liệt tại Điện Biên Phủ, nơi quân đội Pháp đang đối mặt với sự tấn công mạnh mẽ từ quân đội nhân dân Việt Nam. Mặc dù hy vọng giành chiến thắng quân sự để tạo lợi thế trong đàm phán, nhưng chỉ đến đầu tháng 5/1954, khi Điện Biên Phủ bị bao vây và không thể cứu vãn được nữa, Pháp và các đồng minh buộc phải ngồi vào bàn đàm phán với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Chiều ngày 7/5/1954, Bộ Chỉ huy quân đội Pháp tại Điện Biên Phủ buộc phải đầu hàng. Ngày 8/5/1954, đại diện của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng làm Trưởng đoàn, tham dự Hội nghị với tư cách của một dân tộc vừa giành chiến thắng. Ngay từ phiên họp đầu tiên, phái đoàn này đã đề xuất tám điểm giải pháp toàn diện về quân sự và chính trị cho bán đảo Đông Dương.
Hiệp định Geneva là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử ngoại giao Việt Nam khi lần đầu tiên bước lên vũ đài đàm phán đa phương với sự tham gia của các cường quốc. Việt Nam đã giành được thắng lợi, mang lại những quyền lợi to lớn và chính đáng cho dân tộc. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Hội nghị Geneva đã kết thúc. Ngoại giao ta đã thắng lợi to...".
Tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 27, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh rằng vị thế ngoại giao của một quốc gia chỉ có thể vững chắc khi có thực lực mạnh mẽ. Việt Nam đã xây dựng thực lực quốc gia bằng sức mạnh tổng hợp của toàn dân, không chỉ dựa vào sức mạnh vật chất mà còn bao gồm uy tín quốc tế, thành tựu trong đổi mới và truyền thống ngoại giao nhân văn. Việt Nam đã không ngừng gia tăng và củng cố tiềm lực quốc gia, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao và đóng góp tích cực trong các diễn đàn quốc tế, định chế toàn cầu và khu vực.
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đã khẳng định vai trò quan trọng của Việt Nam trong hòa bình và ổn định khu vực và thế giới, ghi nhận Việt Nam là một hình mẫu tốt và đối tác quan trọng của Liên hợp quốc. Việt Nam đang nỗ lực đẩy mạnh đổi mới và hội nhập quốc tế để thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ và góp phần vào quản trị toàn cầu.
Do đó, đối ngoại Việt Nam cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ bài học kết hợp thế và lực trong các hoạt động ngoại giao, trên nền tảng trường phái "cây tre Việt Nam", với sự gốc rễ vững chắc, linh hoạt về sách lược, và kiên định về nguyên tắc. Đây là cơ sở quan trọng để phát triển sức mạnh ngoại giao của Việt Nam và thúc đẩy vai trò của đất nước trong cộng đồng quốc tế.
PV